Karl Marx en zijne voorgangers

— 252 —

maar den kapitalist niets gekost heeft en die, desniettegenstaande het eigendom van den kapitalist wordt;

3) Dat de arbeider zijn arbeidskracht behouden heeft en ze opnieuw verkoopen kan, zoodra hij daarvoor een kooper vindt.”____

„Dit resultaat wordt onvermijdelijk, zoodra de arbeidskracht door den arbeider-zelf, als waar, dus vrij wordt verkocht. Maar ook van deze stonde af aan, wordt de warenproduktie de algemeene — en wordt zij de typische produktievorm; eerst van hier af aan, wordt elk produkt a priori voor den verkoop geproduceerd, en gaat alle geproduceerde rijkdom door de circulatie heen. Eerst van daar, waar de loonarbeid haren basis is, dwingt de warenproduktie zich aan de geheele samenleving op. Maar ook eerst daar is het, dat zij al hare verborgene krachten ontvouwt. Te zeggen, dat de tusschenkomst van den loonarbeid de warenproduktie vervalscht, wil zeggen, dat de warenproduktie wil zij onvervalscht blijven, zich niet ontwikkelen mag. In dezelfde mate, zooals zij zich volgens hare eigene, immanente wetten voortontwikkelt tot kapitalistische produktie, in diezelfde mate slaan de eigendomswetten der warenproduktie, om in wetten der kapitalistische toe-eigening.”

Marx keert zich vervolgens tegen die economisten, welke de akkumulatie van het kapitaal verklaarden uit de „onthouding” of de „spaarzaamheid” der kapitalisten; de z.g.n.: abstinenz- of onthoudingstheorie van de officieele economie, door denEngel-schen econoom W. Nassau Senior het eerst geformuleerd. Deze laatste verklaarde, zegt Marx, „ik vertaal het woord kapitaal, als produktie-instrument beschouwd, door het woord onthouding!”

„Een deel der meerwaarde,” zegt Marx, „wordt door de kapitalisten als revenue verteerd, een ander deel als kapitaal aangewend of geakkumuleerd.

Bij een bepaalde hoeveelheid méérwaarde, zal een dezer deelen zooveel te grooter zijn, naar mate het andere kleiner is. Alle andere omstandigheden, als gelijkblijvend vooropgesteld, bepaalt de verhouding waaronder deze verdeeling zich voltrekt, de grootte der akkumulatie. Wie evenwel deze verdeeling onderneemt, dat is de kapitalist. Zij is dus de handeling van zijnen wil. Van dat deel van de door hem geheven schatting, dat hij akkumu-leert, zegt men, hij bespaart het, omdat hij het niet opeet, d. w. z. omdat hij zijne funktie als kapitalist ermede uitoefent, n.1. de funktie om zich te verrijken, die hem is opgelegd.

Slechts in zooverre, als de kapitalist gepersonifieerd kapitaal is, heeft hij eene historische waarde, en dat historische recht van