Karl Marx en zijne voorgangers

XI

konde gehoord worden van het eene einde van het koninkrijk tot aan het andere, neen, van het eene einde der wereld, tot aan het andere. Ik zou dan uit al mijne krachten schreeuwen: „Gij zijt dwazen o, menschen! gij zijt dwazen, u zoo te laten knevelen en zoo blind te gelooven aan een aantal domheden! Ik zal u uwe dwaasheden toonen en u uwe leiders als bedriegers en menschenschenners laten zien”....

„Vereenigt u toch volk, vereenigt u proletariërs”; vereenigt u zoo gij het hart hebt om u te bevrijden van uwe onderdrukkers !”

In 1755 verscheen er een boek in het licht „Code la Nature” .genaamd, door een vrij onbekend man, een schoolmeester Morellij genaamd, geschreven. Tevoren had hij reeds een roman geschreven „Nauvrage des iles flottantes ou la Basiliade” („Schipbreuk van het drijvend eiland of de Basiliade”) genaamd.

Aan den spits van zijn ontwerp tot inrichting van een samenleving stelt hij drie grondstellingen, welke hij geheiligde grond-punten noemt, die de sociale gelijkheid kunnen waarborgen.

„1. Niets mag in privaat-eigendom zijn, dan wat elk tot werkelijk gebruik voor zijne behoeften, genoegens of dagelijk-schen arbeid noodig heeft.

2.    Elk burger is een publiek wezen, dat recht heeft op onderhoud en op arbeid van wege de gemeenschap.

3.    Elk burger is verplicht, naar zijne krachten, talenten en volgens zijnen ouderdom, tot het publiek welzijn bij te dragen, naar die mate zullen zijn openbare plichten worden geregeld.

Later nog, omstreeks de jaren van 1830, hebben onderscheidene socialistische denkers en schrijvers, en onder hen Louis Blanc zich dikwijls op deze stellingen van Morelly beroepen.

Tot de onmiddelijke volgelingen van Morrelly, behoorde in de eerste plaats: Oahriel Bonnot de Mablij, in 1709 geborenen in 1785 gestorven.

In zijn boek, dat in 1768 uitkwam en getiteld is: „Doutes proposés aux philosophes êconomistes sur l’ordre naturel et essentiel des sociétés politiques” („Twijfelingen voorgesteld aan de economische wijsgeeren, nopens de natuurlijke en wezenlijke orde van de politieke samenleving”), oefent hij eene diepgaande critiek uit op de maatschappij in verband met de eigendomskwestie. Hij is vooral hier in strijd met de „Physiokraten” waarmede hij tot op een zekere hoogte kon samengaan. — dat de persoonlijke vrijheid zich niet laat verbinden met den gemeenschappelijken eigendom, zooals dezen meenden.

Vervolgens Brissot de Warville, in 1743 geboren en den 31^sten Mei