Karl Marx en zijne voorgangers

IX

Behalve deze sekten, waaronder er zijn. die gedurende langen tijd een grooten invloed hebben uitgeoefend op den voorarbeid en het tot stand komen der Hervorming, is het ook wel merkwaardig, dat wij reeds in 1235 hij een dichter van nog bekenden en grooten naam, communistische gedachten zien uitgesproken.

In een gedicht: „Van de Wapene, Martijn, zegt Jacob van Maerlant:

„Martijn, die dentsee Loy vertelt;

Dat van onrechter gewelt,

Eigendom is cornen.

En dan:

Twee worde in die werelt sijn:

Dats allene „Mijn” ende „Dijn”,

Mochte men die verdriven;

Paijs ende vrede bleve fijn :

Het ware al vri, niemen eij gin Manne metten wiven ;

Het waer gemene tarwe ende wijn.”

De religieus-Communistische sekten leefden nog tot in de zeventiende eeuw voort. Zoo onder anderen ook in ons land nog onder de Labadisten, eene sekte welke door een franschen predikant Jean de Labadie in het leven geroepen, maar snel in het zand verloopen is.

Nevens Thomas Morus, als schrijver van eenen uitgevverkten communistischen ideaalstaat, moet ook Campannella worden genoemd, een monnik, die de „Civita Solia” of „Zonnestaat" geschreven heeft in het jaar 1620.

In de eerste engelsche Revolutie vertoonden zich ook reeds genoegzame sporen van communisme en socialisme in den meer modernen zin; al wordt het geheel ook zeer sterk beheerscht door religieuze bijmengsels.

Zoo de beweging der „L e v e 11 e r s” of „gelijkmakers.” Een der takken dezer beweging, de sekte der „ware” Leveller, had in 1651/52 een boek uitgegeven getiteld: „De wet der vrijheid, als program uiteengezet,” of „de wederherstelling van het ware regeeringssysteem (The Law of Ereedom in a platform of True Magistracy Restored), waarin ontwikkeld wordt, wat koninklijke regeering en wat republikeinsche of gemeentelijke regeering („Commonwealth”) te beteekenen heeft. Het is „bescheidenlijk