Karl Marx en zijne voorgangers

— 194 —

Maar, zegt gij, wij heffen de intiemste verhoudingen op, doordien wij in de plaats van de huiselijke opvoeding die van de samenleving willen plaatsen!

Maar wordt niet uwe opvoeding door de samenleving bepaald? Door de maatschappelijke verhoudingen, binnen welke gij opvoedt, door de direktere of indirektere inmenging van de maatschappij, door middel van de scholen enz. De communisten hebben de inwerking van de samenleving op de opvoeding niet uitgevonden : zij veranderen haar karakter alleen,zij ontrukken alleen de opvoeding aan den invloed van de heerschende klasse.

De burgerlijke tirades over familie en over opvoeding, over de intieme verhoudingen van ouders tot kinderen, zijn evenwel te ellendiger, naarmate te meer door en ten gevolge van de grootindustrie, alle familiebanden van den proletariër zijn vaneen-gereten en zijne kinderen tot eenvoudige handelsartikelen en produktie-instrumenten zijn geworden.”

Het „Manifest” wijst er dan vervolgens op, dat de communistische revolutie de radikaalste zal zijn, omdat zij zal breken met de traditioneele eigendomsverhoudingen, geen „wonder dat in hare ontwikkelingsgang op het radikaalst gebroken wordt met de traditioneele ideën.”

Als eerste schrede van de arbeiders om tot de verheffing van het proletariaat te geraken, wijst het „Manifest” de „verovering van de demokratie aan.” „Het proletariaat,” zegt het verder, „zal zijne politieke heerschappij daartoe aanwenden, der bourgeoisie voor en na al het kapitaal te ontrukken, alle produktie-middelen in handen van den Staat, d. w. z. van het als heerschende klasse georganiseerde proletariaat te centraliseeren en de massa der produktiekrachten, zoo snel mogelijk te doen vermeerderen.”.......

„Zijn in den loop van de ontwikkeling de klasse verschillen verdwenen en is alle produktie in handen van de geassocieerde individuen samengetrokken, dan heeft de Staat zijn politiek karakter verloren. De politieke macht in den eigenlijken zin, is de georganiseerde macht van de eene klasse, tot onderukking van de andere. Wanneer het proletariaat in den strijd tegen de bourgeoisie, zich noodzakehjk tot klasse vereenigt; door een revolutie zich tot heerschende klasse maakt en als heerschende klasse, gewelddadig de oude produktieverhoudingen opheft, dan heft het met deze produktieverhoudingen, de bestaansvoorwaarden van de klassetegenstellingen, der klassen over het algemeen op, en daarmee tegelijk: zijne eigene heerschappij als klasse.

In de plaats van de oude burgerlijke samenleving met hare