Karl Marx en zijne voorgangers

meenten; hier onafhankelijke stedelijke Republiek, daar derde belastingplichtige Stand van de monarchie; dan, ten tijde van de op gildenorganisatie berustende Manufaktuur, tegenwicht tegenover den adel in de Standen of in de absolute monarchie; hoofdgrondslag van de monarchieën in het algemeen, veroverde zij eindelijk, sedert het bestaan van de groot-industrie en der wereldmarkt in de moderne constitutioneele staten, voor zich uitsluitend de politieke heerschappij. De moderne staatsmacht is slechts eene commissie, die de gemeenschappelijke belangen van de gansche bourgeoisklasse bestuurt.

De bourgeoisie heeft in de geschiedenis een hoogst revolutionaire rol gespeeld.

De bourgeoisie, waar zij tot heerschapij is gekomen, heeft alle feodale, patriarchale en idyllische verhoudingen verstoord. Zij heeft de bontgekleurde feodale banden, die den menschen aan hunne natuurlijke meesters verbonden, onbarmhartig verscheurd , en geen anderen band tusschen mensch en mensch overgelaten, , dan die van het naakte belang, dan die van de gevoellooze „bare betaling”. Zij heeft de heilige rilling van de vrome dweperij, de ridderlijke begeestering, de klein-burgerlijke weemoed, verdronken in het ijskoude water van de egoïstische berekening. Zij heeft de persoonlijke waarde, in de ruilwaarde opgelost en in de plaats van de tallooze, op vrijbrieven berustende privi-legieën en vrijheden, de eene, die van de gewetenlooze*handelsvrij-heid gesteld. Zij heeft in één woord, in plaats van de met re-ligeuze en politieke illusies omhulde uitbuiting, de openlijke, de onbeschaamde, direkte en dorre uitbuiting geplaatst.

De bourgeoisie heeft alle tot dusver eerwaardige en met vrome schuwheid beschouwde handelingen, van hunnen schijn van heiligheid I [1 ontdaan. Zij heeft den arts, den jurist, den priester, den pöeet en den i||man van de wetenschap tot hare betaalde loonarbeiders gemaakt.

De bourgeoisie heeft de familieverhouding van haren roerend-sentimenteelen sluier beroofd en haar teruggevoerd tot op een zuiver flnantieele verhouding.

De bourgeoisie heeft ons het geheim onthuld, hoe de brute krachts-uiting, die de reaktie zoo zeer bewondert in de Middeneeuwen, in de luiste dagdieverij hare beste aanvulling kan vinden. Maar eerst heeft zij ons bewezen, wat dg werkzaamheid van menscheiA.tQt stand kaii'brlïïïgêrr ' Zij lieeft nog gansch andere wonderwerken ‘toT staricf doen* dromen als de Pyramiden van Egypte, romeinsche waterleidingen en gothische Chatedralen dat waren; zij heeft nog geheel andere tochten tot stand weten te brengen, als de Volke-rentochten en de Kruistochten dat waren.

De bourgeoisie kan niet bestaan, zonder de produktieinstru-