Karl Marx en zijne voorgangers

— 183 —

Uit den lijfeigene van de Middeneeuwen, werden de paal-burgers der eerste steden geboren; uit dezen paalburgers ontwikkelden zich weder de eerste elementen der bourgeoisie.

De ontdekking van Amerika, van de scheepvaart om Airika, schiepen voor de opkomende bourgeoisie een nieuw terrein. De Oost-Indische en Chineesche markt, de koloniseering van Amerika, de rail met deze koloniën, de vermeerdering der ruilmiddelen en der waren over het algemeen, verleenden aan den handel, aan de scheepvaart en aan de industrie een ongekenden vlucht en daarmede aan het revolutionaire element van de, in verval zijnde feodale maatschappij, eene even snelle ontwikkeling.

De tot nu toe bestaan hebbende feodale of gildenachtige be-drijfswijze van de industrie, was niet meer toereikend voor de met de nieuwe markten, steeds aangroeiende behoefte. De Manufaktuur trad in hare plaats. De gildenmeesters werden verdrongen door de industrieele middenstand; de verdeeling van den arbeid tusschen de verschillende corporaties maakte plaats voor de verdeeling van den arbeid, in den afzonderlijken werkplaats, gelijk die op zich-zelf reeds bestond.

Maar steeds groeiden de markten aan, steeds steeg de behoefte. Ook de Manufaktuur was niet meer voldoende. De stoom kwam en revolutioneerde door middel van de machinerie de industrieele produktie. In plaats van de Manufaktuur trad nu de moderne groot-industrie; in plaats van den industrieelen middenstand traden nu, de industrieele millionairs, de chefs van gansche industrieele legere, de moderne bourgeois in het leven.

De grootindustrie heeft de wereldmarkt in het leven geroepen, die door de ontdekking van Amerika was voorbereid. De wereldmarkt heeft aan den handel, han de scheepvaart en aan de land-communikatie eene onmetelijke ontwikkeling gegeven. Deze heeft wederom op de uitbreiding van de industrie terraggewerkt, en in dezelfde mate waarin industrie, handel, scheepvaart en spoorwegen zich uitbreidden, in diezelfde mate ontwikkelde zich de bourgeoisie, vermeerderde zij hare kapitalen, drong zij alle, van af de Middeneeuwen traditioneel geworden klassen, meer en meer naar den achtergrond.

Wij zien dus hoezeer de moderne bourgeoisie-zelf, het produkt van een lange ontwikkelingsgang, van een rij van omwentelingen in de produktie- en verkeerswijze is.

Ieder dezer ontwikkelingstrappen der bourgeoisie, werd begeleid door eene, met hen in overeenstemming zijnde politieke vooruitgang. Onderdrukte stand onder de heerschappij van de feodale Heeren; bewapende en zich-zelf beheerende associatie in de ge-