Het oogenblik

zeide hij langzaam en luid, en hoorde zich zonder verwondering woorden zeggen tegen dit kunstwerk, dat leefde.

Maar toen zijn stem terugkeerde uit alle nissen en hoeken, zijn eigen stem, dien hij voor het eerst op dien dag hoorde spreken zonder terughouding, met onverholen klank, raakte ze hem, trof hem met een gevoeligen schok als de stem van een vriend, een broeder zou hebben gedaan. De woorden ontvingen hun zin: uit de woorden, uit zijn stem, die onbeantwoord van de wanden wederkeerde, klonk de eenzaamheid van een mensch, die door den tijd is achtergelaten. Kil overviel hem een starre aandacht, «— in één opperst oogen-blik van fatale bewustwording zag hij zich staan in zijn eigen eenzaamheid.

Zijn hand om den kandelaar klemde vaster, hij staarde in de geelgouden vlammen, maar opeens verwaasden de vlammen, hun contouren trilden, een snik drong omhoog en krampte in zijn keel. In dit eene losstaande oogenblik had hij zichzelf gezien, geklemd in zijn onwrikbaar noodlot, — wat viel hier nog te handelen, of te beschermen? *— hij werd zich getoond zooals hij was: — een oude zonderling, een machtelooze, een overleefde, -— die hardop sprak tot een schim.

Maar zijn tanden zetten zich opeen, hij haalde diep adem, nog gaf hij zich niet gewonnen; de vijf kleine hartvormige lichtjes hernamen hun fijnbelijnde omtrekken. Boven het diep onderkende noodlot rees souverein zijn strenggeschoolde wil. Hij wrong den snik terug, dit was vermoeidheid — morgen, als hij had gerust, zou hij weten te handelen, zijn verant

51