't Brokkenhuis

zij gingen onder, zonder werkelijk een ander of zichzelve tot nut te zijn geweest.

Groote oorlogen, waarin volkeren elkaar ter vernietiging aanklampten, ontstonden naar aanleiding eener omhelzing van een man en een vrouw. De naijver, de zucht naar bezit van één hunner, door een anderen man of vrouw, vrat in tot een veete tusschen groote familiën. Deze namen na verloop van jaren leuzen aan, om hun geschillen en gevechten, welke altijd eindigden met het veroveren van vrouwen en andere bezittingen, een schijn van schoonheid, waardigheid en rechtvaardigheid te geven. Na veel grooter tijdsbestek werden die leuzen weer overgenomen door grootere vechtverbonden, om onder het aanroepen ervan eikaars vrouwen en andere bezittingen af te nemen.

Het was, als sidderde het witte doek onder de ellende waarvan die kruipende of snel verschietende plaatjes vertelden. En elke fase, elk tafereel begon steeds met een omhelzing, een overrompeling of een suggestie tot het geloof in de superioriteit van één boven allen.

Zoo ook de geschiedenis der groote fabriek, waar boven uit dikke rookwolken naar omhoog kronkelden, als goor-groene reuzeslangen.

De eigenaar had als kind de ellende gekend van het gezin, waarin nooit genoeg middelen waren, om allen behoorlijk te voeden en te kleeden. Het gebreklijden had hem geleerd, dat iemand door te arbeiden onmogelijk vrouw en kinderen naar behooren kan onderhouden, doch dat daarvoor de arbeid van meerdere personen noodig was.

De bewegende plaatjes lieten nu zien hoe hij, als volwassen man een werkplats inrichtend, begon met zijn ondergeschikten de helft van wat hun toekwam te onthouden, om het ge-stolene aan zijn eigen gezin te besteden. Na korten tijd oor-

199