Heleen, een vroege winter

146

bladeren, had ze daarin de woorden ,,slecht" en „gemeen" zien staan en plotseling was het haar opgevallen, hoe die woorden hun oorspronke-lijken zin van „armoe" en „eenvoud" verloren hadden en nu iets verachtelijks beduidden. Zoo stonden ze daar in hun verwrongen zin als het vonnis dat de wereld over armoe en eenvoud had geveld. Daarmee dus hadden ze elkaar tot roof en moord om buit en luister verlokt, dat ze in elkanders oog niet „slecht" en „gemeen" zouden wezen. Een scherp besef greep haar beet —maar ook een verheuging —, was het misschien in hun taal dat menschen zich argeloos en gedachteloos blootgaven en verrieden, wat ze wel graag hadden willen ontkennen en verbergen?

Heieen had reeds als schoolmeisje behagen gehad in het uitspinnen van oude woorden en hun be-teekenissen, in het opsporen van spreekwijzen en hun verklaringen; zonder te weten, dat ook deze onbewuste voorliefde haar eens zou dienen als een bewust middel tot wat zij zocht. Nu wilde ze naarstig leeren haar taal te kennen en te begrijpen als voermiddel en bewaarster van menschelijke gedachten en waardeeringen. Ze wilde ook vreemde talen kennen, om te beter tot onderlinge vergelijkingen te geraken. En schoon de ontzagüjkheid en de bezwaarlijkheid van wat ze te doorworstelen aanschouwde, haar wel bang en gedrukt kon maken —, zette ze zich vol moed aan den arbeid, zich verblijdend in wat ze vond, zooals een goud