De verlatene

delijk gehoord____Hijgend rende hij, zonder omzien,

niet hoorend, wat ze hem najouwden.

Gehavend en bebloed kwam hij op school.

XI.

Christiaantje, 't verwende jongste zoontje van den directeur, had het uitgebracht en nu wist iedereen op school, dat 't Joodje geen schoolgeld betaalde. Ze hadden 't wel al van den aanvang af vermoed, en de jongens uit een hoogere klas hadden Christiaantje bewerkt om z'n vader te polsen, van wien iedereen wist, dat hij z'n mond niet houden kon.

De andere kostelooze plaats was bezet door 't dochtertje van den concierge, een bleek en bloedeloos kind, dat nooit uit 't schoolgebouw scheen te komen. Op haar lette niemand, ze kwam binnendoor in de leerlokalen en ging weer even ongemerkt heen. Buiten haar waren er nog drie meisjes in de klas, die altijd samen waren en zich met de jongens niet bemoeiden.

Er was ook een zoon van juffrouw Wiedemans, een dikke jongen met paffen, witblonden kop, die goed leerde en voor verminderd schoolgeld was geplaatst. Zijn moeder, die had doorgezet dat Bertus op de H.B.S. kwam — vader was er tegen geweest — bekromp nu zichzelf ten uiterste om den jongen een royaal zakgeld te kunnen geven. En Bertus was daarmee de banjerheer in een klas van door verstandiger en beschaafder ouders kortgehouden jongens van twaalf en dertien jaar; iedere week vast éénmaal bracht hij z'n zakken vol snoepgoed mee en deelde uit met milde hand. 't Jodenjoggie, dat geen zakgeld kreeg, voor niks schoolging en altijd 't zelfde pakje droeg, bleef van die tracteerpartijen buitengesloten. In 't begin was Bertus ook voortdurend na schooltijd blijven treuzelen vóór 't naar huis gaan, bang dat

50