De verlatene

lijk-verwonderde vraag, het gezelschap hem die be-teekenis zou gaan uitleggen.

De moeder met haar verteederd-blijen, vochtig-blinkenden blik keek naar den kleinen jongen, en die voelde, de oogen neer op het boekje, zijn moeders kijk en van vreemd-heerlijke ontroering tranen in zijn oogen komen. Zonder dat hij wist, waar die gedachte vandaan kwam, flitste éven door zijn hoofd het voorweten van zijn leed, als hij ooit zijne moeder zou moeten verliezen.

Het ״ma-nisjtana" was uitgelezen, de jongen keek op en ving zijn moeders blik, die hem lachend en ontroerd tegenblonk. Hij lachte ook even, voelde ineens erg verlangen op te staan en haar om den hals te vallen. Maar de anderen vielen al in, in koor zeggend het antwoord op zijn vraag „waarin deze nacht verscheiden was van andere nachten", en vertellend in het zachte weemoedige rythme der gebeden, hoe de Voorouders waren geweest knechten in Egypte, en hoe God-de-Heer hen uit die knechtschap had verlost....

Zachtkens beurden ze nu de paaschbrooden en den schotel daar bovenop, van de witte tafel omhoog, vaders hand en moeders hand en de vier kleine kinderhanden. De vader zei:

„Dit is het brood der ellende, dat onze Voorouders aten in Egypte...."

Ze zetten den schotel voorzichtig weer neer.... Dan brak de vader het knappende brood en hij deelde het en ze aten ervan.

En de kleine jongen Daan proefde met bewustheid op zijn tong het bittere van slavernij, van dwang en gevangenschap en hij voelde dat hij het daar in Egypte nooit zou hebben uitgehouden.

De vader, zijn baardig gezicht in vrome aandacht neergebogen, schilde en sneed nu den bitteren wortel in dunne schijven en deelde die rond, voor ieder één.

15