De verlatene

praat, maar die vroeg altijd wat-ie bedoelde, die begreep hem nooit. En dat was zoo gek met die dingen, denken in je zelf kon je ze precies, maar als je er over moest praten, dan was je ineens je woorden kwijt. Eigenlijk geen wonder, dat Jozef hem dan telkens moest vragen, wat-ie bedoelde. En och, denken in je eentje was toch ook maar 't prettigst van al.

Sjabbesmiddag, als de zusjes wandelden en Jozef moeder hielp of beneden zat bij de visite, dan zat hij lekker op zolder en keek de prentjes in de Gode, van Egypte en de Roode Zee, en van den Wijze, den Boosdoener, en den Onnoozele, en ook die van de tien Plagen, waarbij haast niets stond geschreven, maar waarbij je van alles denken kon.

Nu lag de Seider in het nabije verschiet en het was hem, alsof die avond zijti glans al vooruit wierp over den dag van nu, en dien tot iets anders maakte dan de gewone, toch zonder uiterlijk onderscheid.

Kwam het misschien, omdat hij vanmorgen op school, in het speeluur, zoo heerlijk alleen de kaart van Egypte en Palestina had zitten bekijken? Waar ze vandaan kwamen, waar ze gewoond hadden, en geleden en gezucht, zij, de Voorouders. De Zee, die ze overtogen, de Woestenij, die ze doorzworven, het Land, dat ze bewoond hadden....

Over dat alles zouden ze lezen en spreken, den hee-len avond, ze zouden het ״brood-der-ellende" eten en het „kruid-der-smart", de bittere morour, die hij niet wegstopte tersluiks onder tafel, zooals Jozef en Esther deden!

Ze gingen naar huis, het huis, dat rein was van zuurdeeg. Acht dagen zouden ze er het feest der Bevrijding vieren, zouden ze eten en drinken uit bijzondere schalen en kommen, die maar één week ieder jaar in gebruik kwamen en de bekoring van het goed-bekende gaven naast de vreugde om het nieuwe. Ze zouden uitgezochte spijzen eten, want veel was er

11