Uit het leven van een denkende vrouw

'luchtig' ofwel diepzinnig, anekdotisch of lyrisch naar believen, en dan een versje of een fragmentje, een beetje geestdrift op zijn pas en vooral veel woorden: 'beeldend vermogen' en 'culturele betekenis', 'scherpe analyse' en 'veelomvattende synthese', 'schoonheid' en 'schoonheidsontroering', maar vooral 'ritme', want ritme was mode, al wist niemand recht wat het beduidde -doch hadden Klaasje van der Gracht en de zijnen niet immer te meer succes gehad, naarmate hun abracadabra troebeler was? 'Religieus' was al bijzonder in de mode, 'differentiaties' deden opgeld, maar om de drie woorden 'genese', zoals Meerkerk, die idealist en filosoof en psychiater en 'intellectueel communist' en alles tegelijk was-, dat maakte pas indruk! 'De Idee' was een oud fonds en bleef tot de soliedste behoren. En dan 'aandacht' en 'stilte', 'spiegeling' en 'beleven', — innig-beleven, inniger en allerinnigst 'beleven' -, puur en nog puurder, louter en allerlou-terst, volmaakt en nog veel volmaakter... O, het nakroost van Klaasje van der Gracht stond nog als een paal boven water in de schoenen van zijn populariteit —, als het maar, voor zover niet zelf gedoctoreerd, alle tenen en alle eksterogen, juridische en theologische, filosofische en historische, zorgvuldig uit de weg wilde blijven. Want wat kon er voor een geleerd gehoor ook plezieriger zijn dan zulk een in vervoering ijlende, van verrukking kwijlende moderne Klaasje of Klasientje toe tejuichen, die verheffende tegenstelling tot eigen nuchtere degelijkheid en kritische geleerdheid, tegelijk dat strelend bewijs van eigen ruimtevan-blik, en veelzijdigheid-van-waardering?

Ja, desnoods mocht de bevoegdheidsgrens een handbreed overschreden, als 't maar meerdere ere der betrokken autoriteiten en der betrokken wetenschap was, ter meerdere stichting van het gehoor, als 't bovenal maar in het vage en algemene bleef. Alleen... geen 'afbrekende' kritiek... geen sarcasme, cynisme en pessimisme, en vooral niet al te ver het eigen terrein verruimd, niet al te wijd de palen uitgezet. Want dan kwam er in plaats van de doezelige, glimlachende, nauwelijks-luisterende en niets-onderscheidende 'welwillendheid' en 'beleefdheid' - de geest der Academie-van-Wetenschappen en andere professorenkransjes, waar niemand zich om een anders vak en om een an-

103