Hedendaags fetisjisme

Noch door positivisten, noch door filosofen, noch door utopisten wordt die mogelijkheid in twijfel getrokken. Het voortdurend uitblijven van bevredigende gemeenschapsvormen en het voortdurend falen van de pogingen daartoe, vreedzame en gewelddadige, moet dan wel aan de ontoereikendheid der systemen en aan de onwaardigheid der personen worden toegeschreven.

Het is duidelijk dat dit ganse complex van opvattingen en voorspellingen met het al of niet aannemen van het axioma van een Natuurtoestand staat of valt. Zijn inderdaad, als resultaat van inzicht of ‘goddelijke inspiratie’ staten gesticht, dan representeren ze inderdaad een hogere vorm van geestelijk en zedelijk besef, dan zijn ze zoals Hegel het wil ‘Gerech-tigkeit im Grofien, Vernunft ini Grofien’ — of ze kunnen en zullen het worden.

Doch... laat dit alles, dat zo ‘vanzelfsprekend’ schijnt, zich inderdaad aldus denken? Was er wel ooit de Mens, buiten de Staat en voor de Staat? En zo neen, wat betekent dan als symptoom man algemene wenselijke geestesgesteldheid het zo algemeen aanvaarden van dat Natuurstaat-axioma?

In deze vraag ligt als steeds het zwaartepunt van het probleem. Niet immers op het weerleggen, maar op het verklaren van dwalingen komt het aan. Want verklaren is aantonen ener noodwendigheid, is opheffen der dwaling in de Rede, krachtens welke ook het redeloze is, — dat niettemin als redeloos kan en moet onderscheiden blijven. Dit onderscheiden ga derhalve vooraf.

De door Thomas Hobbes e. a. beschreven Natuurstaat zou inderdaad en welbeschouwd niet anders zijn dan een toestand van natuurlijke verscheidenheid, immers de verwezenlijking der levenverwekkende Zelfonderscheiding, die echter tegelijk de doodbrengende Zelfopheffing is —, tenzij de Zelfontvlie-ding des Absoluten zich tussen die beide momenten als een stremming stelle. In de contrastaanschouwing wordt de con-trastverevening werkzaam — onderscheiden is opheffen, zelfonderscheiding is zelfopheffing — vandaar dat de Levensdrift ons het onderscheiden belet — zoals duidelijk is aangetoond.

45