Hedendaags fetisjisme

uit een verdere ontwikkeling van haar vormen en motieven, doch volgens een overdacht plan, dat of in het getal twaalf (aan de sterrenhemel ontleend) of in het getal tien, dat der vingers (en hiervan heet dan de decimaalrekening de voortzetting te zijn) zijn grondslagen zou hebben.

Ik stip dit aan, ofschoon het voor mijn onderwerp van geen belang is en het mij daarbij zeer weinig gegrond voorkomt, om aan te tonen, hoever in Wundt de staatsverheerlijking gaat —, daar hij zelfs niet kan aannemen, dat de Staat geleidelijk is ontstaan, doch hem in elk geval wil zien als resultaat van menselijk inzicht, van menselijke opzet, van vrije wil: ‘Handlung der Willkür.’

Aan de primitieve, totemische gemeenschapsvorm denkt hij zich nog een stadium vooraf, waarin de gezinnen verstrooid leven, die elkaar dan in de regentijd in dezelfde schuilplaatsen ontmoetten en aldus gemeenschappen stichtten, welke zich door eenvoudige uitbreiding in tweeën, vieren, achten zouden hebben gesplitst.

De onderlinge verhouding in de Natuurlijke Staat denkt hij zich niet vijandig, maar vriendschappelijk.

Duidelijk komen dus, van de oudste tijden tot op heden in de beschouwingen over gemeenschap en gemeenschapsvorming, ook al zijn ze uit de meest verschillende scholen en temperamenten afkomstig, dezelfde trekken voor de dag. De Natuurtoestand is een ‘vanzelfsprekendheid’, het stichten van gemeenschappen derhalve een grote en gewichtige stap in de menselijke ontwikkeling. De morele plicht voor het individu, om de Staat te eren, zich aan de wetten te onderwerpen, hem met lijf en goed te verdedigen, alles na te laten, wat zijn bestaan kan schaden en zijn veiligheid in gevaar brengen, is een vanzelfsprekendheid voor allen die in de Staat, in de voorhanden vorm, de uitdrukking willen zien van ‘die göttliche Idee wie sie auf Erden vorhanden ist’. De morele plicht voor het individu, om door het volgen van een bepaalde gedragslijn een ‘hogere’, een ‘ideale’ gemeenschap te helpen voorbereiden en tot stand komen, is een vanzelfsprekendheid voor allen die in de ‘harmonie réelle et durable’ tussen mens en gemeenschap geloven. Dit komt dus vrijwel op hetzelfde neer.

44