Hedendaags fetisjisme

heid, waar misschien het origineel vrij t an was, zonder dat men dit echter met zekerheid kan vaststellen. Mij persoonlijk schijnen bijvoorbeeld de pretentieuze deftigheid, de hautain-literaire pose van sommige hedendaagse Plato-vertalingen kwalijk verenigbaar met de geest van iemand, wie de diepste levensproblemen zo na aan het hart lagen, en de vertaler veeleer ingegeven door de huidige associatie tussen ‘klassiek’ en voornaam-aristo-cratisch. Dante-vertalingen geven mij vaak dezelfde indruk. Eerlijk gezegd geloof ik zelfs dat moderne vertalingen van Shakespeare en Dante niets zijn en niets kunnen zijn dan parafrasen van oudere en andere vertalingen, waarbij de hedendaagse bewerker aangewezen is op de commentaren van tijdgenoten, die dan wel van hetzelfde gehalte zullen zijn als hedendaagse commentaren op hedendaagse auteurs. Dat we Shakespeare en Dante ‘in het oorspronkelijk’ lezen en genieten, behoort tot het aantal onzer dierbaar gekoesterde illusies. Maar hoe zeer wordt die taak des oordelens en des genietens verlicht door de geruststellende zekerheid, dat Homerus en Plato en Shakespeare en Dante groot zijn!

Tegenover de onvermijdelijke tekorten van een vertaling als remedie het ‘lezen in het oorspronkelijk’ te willen aanbevelen, is al bijzonder onnozel. Ze komen immers juist voort uit een tekort aan kennis en begrip van de oorspronkelijke taal, die bij de gewone lezer uiteraard in hoger mate ontbreken dan bij de kundige en toegewijde vertaler.

Geldt dit alles nu reeds voor de vertalingen van letterkundigen, hoe veel moet er dan wel aan die van niet-letterkundigen ontbreken. Hier heerst al een bijzonder zonderling misverstand. Van slechte en lelijke vertalingen bijv. uit het Engels door een in die taal gedoctoreerde of ‘hoogst-bevoegde’ heet het dikwijls: Ja, hij kent wel goed Engels, maar hij kent geen Hollands. Maar is dit denkbaar? Van de wieg af spreekt, leert men Hollands, op lagere, middelbare en hogere scholen wordt elk vak in het Hollands gedoceerd, men leest zijn dagblad, zijn sportblad in het Hollands, schrijft zijn minnebrieven in het Hollands, maakt zich boos in het Hollands, terwijl, tenslotte, de studie in de vreemde taal tegelijk een studie in het Hollands is, immers ‘leren’ niets anders dan vergelijken. Aan het eind van

226