Hedendaags fetisjisme

de aard van hun geliefkoosde bezigheden: ‘to scrap with sodawater syphons and rag to the tunes of a gramophone’. En juist om die associatie noemt Wells de op zich zelf nietszeggende woorden als ‘stunt’ en ‘gadget’ een ‘atrocious slang’, zoals Daudet de uitdrukking ‘faire la fête’ voelde als ‘flottant et flasque’. Iedereen heeft ditzelfde. Een zeker soort Engelse afkortingen, waar eenvoudig een brok van het woord, zonder bekommering om de structuur, lijkt afgekapt, opdat de van zijn gewichtige zaken vervulde businessman en de nog belangrijker en onmisbaarder sportsman toch vooral niet meer dan hoog nodig van hun kostbare tijd aan het uitspreken ervan zullen hoeven te besteden —‘phone’ en ‘buses’ en ‘pub’ en ‘hols’ en ‘cons’ en ‘tique’ en ‘dernob’ en ‘Mespot’ en ‘Frisco’ — associeert zich in mij persoonlijk, terecht of ten onrechte, met het ‘we call a tub a tosh’, ‘we call an easy chair a frow^rst... but you smell of a private school’, van de door Spencer reeds zo hartgrondig verfoeide ‘public-school-spirit’. Zo nu haten de kunstenaar en de denker en hun geestverwanten de zakenvlegel en de sportproleet, de beurspoen en de motorploert, met hun lege bereddering, de onuitstaanbare aanmatiging, waarmee ze de Geest in zijn dragers, waar ze kunnen, onder de voet lopen. Maar niet alleen hem haten zij, ook en niet minder de Toonaangevende Journalist, en de Leidende Politicus, de Invloedrijke Bankdirecteur en de vals-zalvende Bedienaar des Woords, en alle andere napraters en frasendraaiers. En die weerzin gaat dan over op de door deze gebezigde taal, op de nonsens van de een en de modewoorden van de ander. Ik voor mij persoonlijk vind ‘cultureel’ en ‘zich oriënteren naar’ lang-zaam-aan even onuitstaanbaar als het plompste handelsreizigers-germanisme. Er is een type germanisme, het gebruik waarvan inderdaad een volkomen geesteloosheid verraadt, maar er zijn zogeheten zuiver Hollandse uitdrukkingen, die op hetzelfde en erger wijzen. En onder de ‘deftige burgerij’ die de vrijzinnige kerk in stand houdt, de grote ‘liberale’ bladen leest en voor volkszang ijvert, is tegenwoordig een soort opzichtig en lawaaierig purisme in zwang, dat vrij wat hinderlijker aandoet dan het argeloos gekoeter van resolveren, rinneweren, koejeneren, astrant en getroebleerd.

187