Hedendaags fetisjisme

grootste betekenis, en daarom is iemands taalgebruik dan ook als symptoom van de allergrootste betekenis.

En daarmee zijn we dan in het hart van de kwestie gekomen.

Zeker zal zich menig lezer van de voorafgegane hoofdstukken, elk naar zijn aard, verbaasd, bedroefd, verontwaardigd hebben over een zo totaal ontbreken van ‘liefde tot de Taal’, gezwegen nog van ‘piëteit voor de moedertaal’ in een ‘letterkundige’. Maar de letterkundige in kwestie verheugt zich, dat althans op dit gebied geen mens met de een of andere bevoegd-heidstroef de mond, die de waarheid zoekt te spreken, tot zwijgen zal kunnen brengen. Juist als ‘letterkundige’ verheug ik mij, dat de bestrijding van het taalfetisjisme mij vrij staat.

Zoals het uit vrees en gunstbejag voortspruitend monotheïsme altijddoor de wezenlijke religie in de weg heeft gestaan, zo is het stomme zich vergapen aan het afwijkende het beletsel voor de wijze verwondering om het vanzelfsprekende, zo vormt het hangen aan gangbare frasen, aan ononderzochte vanzelfsprekendheden de belemmering voor het kritisch inzicht, het wezenlijke zelfonderscheidingsvermogen, zo verhindert overal de verheerlijking van de schijn, om tot het wezen in te gaan. Nooit kan iemand die zich aan de collectieve frase niet ontworstelt, die het collectieve dogma niet te boven komt, die de volksfetisj niet te pletter stort, ingaan tot het ‘Koninkrijk Gods’ dat in hem is. Niet dus uit baldadigheid of om te epateren met afwijkende zienswijzen, heb ik mij op dit gebied tot iconoclast gemaakt, maar om de weg naar de wezenlijke onderscheidingen, tegen ongegronde gangbaarheden in, te helpen vrijmaken.

Waarop wijst dan nu, om weer ter zake te komen, die opmerkzaamheid tegenover het taalgebruik van anderen, waardoor de een wel, de ander niet, het juist geachte woord, de juist geachte uitdrukking gebruikt, waardoor de een wel, de ander nimmer zich leert uitdrukken op een wijze, die door anderen als zuiver, aangenaam of schoon wordt gevoeld?

De begeerte naar wijsheid is de begeerte naar onderscheidingen. Denken is scheiden en voegen, is ordenen (cogitare). De vraag is gesteld, of dit denken zijn loop zou kunnen hebben

>77