Hedendaags fetisjisme

heid der beschreven wanen.

Welke zijn de dingen, waarin inderdaad het gevoel leidraad zou kunnen zijn? Het algemeen menselijke, dat aldus universeel is, in elk geval internationaal. Ritme en verhouding en ook gezindheden. liet dier en het Ideine kind voelen de gezindheden van hun omgeving, volwassenen voelen de gezindheden van de ‘wilden’, in wier handen zij vallen. Stemklank, gebaar, gelaatsuitdrukking, zijn primair, universeel, in onmiddellijke en duidelijke (al kan men dan ook niet altijd zeggen welke) samenhang verkerend met de grondslagen van het menselijk wezen, het wezen-als-mens. Maar van stemklank, gebaar, en gelaatsuitdrukking ontdaan, blijft de taal dier wilden een raadsel, waarin geen gevoel een weg banen kan, omdat ze, als elke taal, ontstond uit die associaties, welke het woord ‘grève’ (en hoe onheilspellend klinkt het voorzeker de Franse arbeidersvrouw in de oren) van ‘plek waar het zeezand neergeworpen wordt’, maakten tot ‘plek waar de werklozen samenkomen’ en ten leste tot die staking of werkloosheid zelf.

Gevoel voor maat en val, voor lijn en kleur, ‘ritme en verhouding’ legt het kleinste kind en enigermate zelfs het dier aan den dag. Nu is het waar, dat de muziek der Chinezen de westerling vreemd in de oren klinkt, maar de verwijding der persoonlijkheid zal hier allicht de ontvankelijkheid verhogen. Onderricht brengt in elk geval geen baat, terwijl een vreemde taal juist uitsluitend en alleen door onderricht aan te leren is!

Veel beter dan van ‘taalgevoel’ zou men eigenlijk kunnen spreken van ‘wiskundig gevoel’, hoewel men het meestal niet doet, en zelfs van ‘logisch gevoel’, hoewel men dat nimmer doet. Velen, waaronder Mozart, hebben de muziek ‘gezongen wiskunde’ genoemd. En dit beduidt, dat beide complexen worden waargenomen in overeenkomstige ritmen, die zich in het ene complex voordoen als ‘wetten’ en dan als zodanig worden geformuleerd, daar deze ritmen zich aan iedereen en overal en altijd op overeenkomstige wijze schijnen te openbaren, zoals ook, in verband met de altijd en bij iedereen overeenkomstige bouw van oog en oor de door oog en oor aanschouwde (d.i.: gecreëerde) uiterlijke wereld. Naast aangeboren muzikaal gei75