Hedendaags fetisjisme

Schijn van Wezen leerden onderscheiden.

Want alles is hier schijn. ‘Oorspronkelijk Grieks’ bestaat evenmin als ‘oorspronkelijk Frans’. Groepen van tekens en klanken, die op zich zelf niets uitdrukken, die de oningewijde dan ook evenveel zeggen, als een handelscode of een seinen-boek, krijgen hun inhoud uit de gedachten- en gevoelswereld, waarin men zit besloten, die men nimmer te buiten kan gaan, en die van geen twee mensen volkomen overeenkomstig is. Ze associëren zich met die inhoud zodanig, dat ze die schijnen uit te drukken, zoals het noodsein ‘s. o. s.’ zich voor de marconist zodanig associeert met de gedachte aan wanhoop en doodsangst, dat de aanblik hem zou doen rillen, ook als het toevallig eens de naam van een fietsclub beduidde.

De koopman ‘denkt’ dan tenslotte in de woorden zijner handelscode, de marconist in de seinen van zijn boek. Van die aard en niets anders is de waarde en de betekenis van ‘denken in het Frans' en ‘denken in het Grieks’. Het beduidt eenvoudig dat de tekens der later-aangeleerde code zich zodanig met de hun toegekende inhoud geassocieerd hebben, dat de vroegere code gemist worden kan. Maar het beduidt allerminst geestelijke verruiming, noch zelfs een grote of diepe kennis van dc betrokken vreemde taal. Het kleinste kind en de grootste idioot ‘denken’ in het Hollands en wat ter wereld betekent dit? Volstrekt niemendal. Een zinledige onbekooktheid is dan ook de bewering, dat een vertaling niet zou kunnen weergeven, wat men bij de lezing van het oorspronkelijke ondergaat. Alsof het aanleren van een vreemde taal uit iets anders bestond dan juist uit een voortdurend vertalen, alsof het iets anders zou kunnen zijn!

Steevast komt men ook aandragen met het zogeheten ‘onvertaalbare’ Griekse woord, d. i. het samenvattende woord, hetwelk een gemoedsstemming of geesteshouding zou uitdrukken, die ‘bij ons’ niet of in mindere mate voorkomt en dit dus alleen omschreven worden kan. Hoe weten ze eigenlijk dat dat woord dit uitdrukt? Omdat het hun eenmaal in het Nederlands is uitgelegd, gelijk zij het hun leerlingen in het Nederlands zullen moeten uitleggen. Het samenvattende woord is dus letterlijk uit-ge-legd, en niets ware eenvoudiger dan na de uitleg zelf ook zo’n samenvattend woord te construeren, op F.speranto-

170