Hedendaags fetisjisme

over het eigene en het dichtbije wel optreden zou. Niemand toch die drie jaar in Parijs heeft gewoond, geeft zich uit voor specialiteit in Franse politiek, als hij het deed, zou men waarschijnlijk niet naar hem luisteren en hem uitlachen, maar wie een jaar in Peking is geweest, oreert over de ‘Chinese volksziel’ en iedereen luistert naar hem.

Deze ‘preconceived idea’ tegenover het uitheemse, tezamen met de afgestomptheid tegenover het eigene, bepaalt volkomen de gevoelens en opvattingen tegenover uitheemse talen.

In Frankrijk vroegen we de weg. ‘Tout droit, et vous allez tomber dans la rivière.’ Hoe aardig, hoe pittoresk! Maar niemand van die enthousiasten vond iets aardigs of pittoresks in rechts afslaan (battre) of links houden (tenir). De Italianen, zo rapporteert de in Rome verblijvende letterkundige, spreken van een ‘gebenedijde schurk’. Is dat niet een charmante ironie? Maar beste man, zeggen wij niet, dat het lief weertje is, als het stormt? En ‘Streichholz’ noemde eens iemand zo’n tekenachtig woord. Ik wees hem op ‘lucifer’. Nu ja... lucifer... een lucifertje. De man hoorde niet eens, dat hij Lucifer zei, zo was ‘lucifertje’ afgestompt tot houtje met kopje.

In een boek over de Maleiers en hun zeden las ik ook een opgetogen relaas over hun tekenachtige taal. Denk eens aan! ‘Sarong’ beduidt eigenlijk ‘omhulsel’, oneigenlijk ‘mantel’ of ‘rok’. En nu noemen ze—hoe charmant! —een enveloppe een ‘sarong soerat’, het manteltje van de brief. Maar wat zegt u dan wel van ‘hoofddeksel’ en van ‘vingerhoed’ en van ‘handschoen’? Het kan immers niet tekenachtiger. Een kleine heer noemen ze een ‘halve heer’. Inderdaad, en wij noemen een kleine fles een halve fles. En bruin heet bij hen ‘zoet zwart’ en rivierwater heet bij ons ‘zoet water’. En de suikerpot noemen ze het ‘huis van de suiker’ (tampat goelah) en wij hebben een klokhuis, een brillehuis en een peperhuis. Een letterkundige, die zich gaarne voor Chinees specialist uitgeeft, vertelt zes keer in hetzelfde artikel, dat zijn secretaris luisterde naar de naam van de ‘Schitterende Graaf van den Bosch’. Maar sla nu een Hollands adresboek op. Hier woont de heer Den Hertog (De Hoge Aanvoerder Der Heerscharen) naast de heer De Leeuw (De Machtige Koning van het Woud), en mijnheer Van Lelie-

162