Hedendaags fetisjisme

bovenhoek een puntje om, en de volwassen knecht, voor deze gelegenheid aangekleed als een der beroemde figuren van het klassieke volkstheater (Jan Klaassen) duwt het in een door de huisdeur aangebrachte gleuf naar binnen.’ In die toon kan men dooppartijen, en verlovingsrecepties en ons hele dagelijkse, uit ‘mos’ van allerlei aard, opgebouwde leven beschrijven en zich, als het daarom te doen is, het reizen in den vreemde besparen.

Eerder sprak ik over ‘spotvormen’, de schijngestalten van het redelijke en van het edele, waarin de immanente voorkeur daarvoor bevrediging vindt zonder de aan het beoefenen van het redelijke en het edele verbonden zelfopheffing. Hier treedt het zich vergapen aan het afwijkende duidelijk op als de spotvorm van de wijze verwondering. De boerin, die niet wist, wat haar overkwam, toen ze voor het eerst een gaskomfoor zag aansteken en op de vraag, of ze de straatlantaarns in haar dorp, zonder kraantje en zonder lucifertje aangestoken, dan niet nog veel wonderlijker vond, antwoordde: ‘O nee, want da’s elektra’ — is hiervan een leerzaam voorbeeld. Men lacht—, maar de dwaze exaltatie voor de zonsverduistering, waaraan de dichters dapper meededen, alsof een zonsverduistering een groter wonder ware dan een zonsondergang, is het iets anders? En de hele litteratuur, die ik zonsverduistering-litteratuur zou willen noemen, en die op het zich vergapen aan het ‘exotische’ gebaseerd is: Batouala, Goha le Simple e.d., waartegenover Galsworthy’s kleine stukje ‘Riding in Mist’ te leren geeft, wat wezenlijk ‘mystisch aanvoelen’ beduidt, zoals de vraag van Woutertje Pieterse ‘waarom de steen niet naar boven valt’, de wijze verwondering uitdrukt tegenover dat onwijze zich vergapen van de boerin en van de zonsverduistering-dichters en de Goha-le-Simple-bewonderaars. Is ook niet de willekeurige en ongegronde benaming ‘occult’ een uiting van datzelfde afstompende van-zelfsprekendheidsgevoel, hetwelk zich wel over Radio, maar niet over het spreken, wel over het dromen, maar niet over het denken, wel over het leven ‘hiernamaals’, maar niet over dit leven verwonderen kan?

Zo inspireert de ‘preconceived idea’ de verwachtingen tegenover het uitheemse, die dan, mede door de kracht van het vanzelfsprekendheidsgevoel tegenover het eigene, in de erva-iS9