Hedendaags fetisjisme

oningewijde niets en komt hem veeleer belachelijk voor. Voor de ingewijde is het evenzeer expressief als teken van beleefdheid als het schouderophalen als teken van onwetendheid of van geringschatting —, maar toch dienen we tussen die twee gebaren-categorieën te blijven onderscheiden, de ene soort te begrijpen als wezenlijk expressief, de andere als conventioneel-expressief. Dit laatste zijn ook de woorden, de ingewijde zeggen ze alles — zo schijnt de niet-denkende ingewijde het hoedafnemen evenzeer een natuurlijk gebaar als het schouderophalen! — maar de oningewijde zeggen ze niets, ze zijn niet wezenlijk expressief en kunnen dus door andere, onverschillig welke klank- en tekenverbindingen te allen tijde vervangen worden.

Het doorzien van en breken met de fictie, dat woorden iets uitdrukken van wat ze bedoelen, is van het grootste belang en van diep ingrijpende betekenis, daar er meer mee samenhangt dan men zo oppervlakkig zou denken. Dat men boeken ‘in de oorspronkelijke taal’ moet lezen, dat de ene taal wel, de andere niet geschikt is om te filosoferen of te dichten, dat in het algemeen, de Geest ooit onder de beheersing zou kunnen staan van de Taal—, het zijn alles dwalingen die een geheel vormen met de gronddwaling omtrent de betekenis van de taal, welke dwaling ten slotte wortelt in de noodzaak der Zelfvermomming. Ook alles wat over ‘taalgevoel’ als vanzelfsprekend geldt, blijkt onhoudbaar, ja, zinloos, voor hem die deze fundamentele fictie maar eerst heeft leren doorzién.

Het zogeheten ‘purisme’ van denkers en kunstenaars, hun aandringen op wat ze noemen ‘taalzuiverheid’, hun afgrijzen tegen wat ze heten taalvervalsing en taalvertroebeling, gaat in werkelijkheid naar gans andere dingen uit, is tegen gans andere geestelijke en sociale symptomen gericht. Maar ze weten het niet, daar ze, gelijk het pleidooi voor ‘het lieflijk woord Moeder’ reeds bewijst, de zin van hun eigen streven, de betekenis van hun eigen impulsen niet vatten, bevangen in de macht der associatie, krachtens het onvermogen, om te (onder)scheiden, waarin ook in hen Levensdrift over Rede triomfeert. En zo vallen ze dan het nationalistisch-aristocratisch ‘purisme’, hetwelk met hun streven niet alleen niets gemeen heeft, maar eigenlijk dat streven vijandig gezind is, in de armen en maken daarmee