Hedendaags fetisjisme

van inhouten (een schip) verhanselt men tot het onzinnige ‘sterk van inhoud’, naast mortepaai (mort-paye d.i. doodetend soldaat) ontstond mortepoe, sikkeneurig wordt ziekeneurig, ‘geteesem’ (Hebreeuws gatteisiem, meervoud van gattes, slachtoffer) wordt tot een verzamelnaam als gepeupel. Uit ‘de man zal wel dadelijk thuiskomen’ en ‘de man kan elk ogenblik thuiskomen’ ontstond de dwaasheid ‘de man zal elk ogenblik thuiskomen’. Het remmend optreden tegen de verdere vorming van deze dwaasheden zou niets helpen, de taal is er al vol van, wij herkennen en we kennen ze niet eens meer. ‘Schuilevink’ is eigenlijk ‘schuilewinkel’, maar niemand weet het. En waartoe ook? Voldoet schuilevink niet precies even goed?

Uit het bovenstaande is dan gebleken, welk een machtige rol de bizarre associatie, als vergroeiing, in het taalgebruik en de taalvorming speelt en hoe alleen in schijn een woord uitdrukt, wat het bedoelt. Velen, die dit erkennen —kan men het trouwens ontkennen? — houden toch staande dat er eenmaal een zogeheten ‘mystische samenhang’ moet hebben bestaan tussen klank en zin en dat men nog altijd zogeheten ‘oerwoorden’ zou kunnen opsporen, die dan wel in hun klank uitdrukken, wat ze in hun zin bedoelen. Maar ook dit lijkt mij volkomen onaannemelijk. Want de ‘bizarre associatie’, die in alle gebieden, naar alle zijden haar macht ontplooit, wortelt in de structuur zelf van de menselijke geest, is immers de uitdrukking van de triomf van de Levensdrift over de Rede, en is dus op geen enkele wijze en in geen enkel stadium uit de processen van ontstaan en ontwikkeling der talen weg te denken.

Kloeke, stoere, platte, ruwe, lieflijke, schone en wat dies meer zij woorden, bestaan ten enen male niet. De taal is een code, en een code van troebele en duistere herkomst, uit de kudde- en kaste-driften der ‘kloeke, vaderlandslievende mannen’ en het onbenul der ‘spraakmakende gemeente’ te zanten gebrouwen, echter als code niettemin volkomen bruikbaar, juist omdat het er niet toe doet, welke code men gebruikt, noch welk stenografisch systeem, welk seinenstelsel, welk talstelsel of welk notenschrift, daar het enig wezenlijke in al dat fictieve is en blijft de Geest met zijn onderscheidingen, de Mens met zijn roerselen. Wel moet in die taalcode elk teken zijn vaste, on-i45