Hedendaags fetisjisme

kind is nooit een jongen, en een ouder man is jonger dan een oud man, ondanks de vergrotende trap. Ik was ziek en ik ben wat beter. Ik was niet goed of best, en daarna nog beter, maar ziek. Eerst was ik een beetje beter (minder ziek), nu ben ik weer helemaal beter (hersteld). Iemand die benijd wordt is een benijde, iemand die belasterd wordt, een belasterde, doch iemand die bedient, is een bediende. Men kan wel zeggen ‘het huis bevat zeven kamers, keuken inbegrepen’, maar niet ‘het begrijpt zeven kamers, keuken inbevat’. Men spreekt wel van verdorvenheid, maar voor bedorvenheid zegt men bederf. Iemand kan kleingelovig zijn, niet grootgelovig, en kleinmoedig zowel als grootmoedig, maar er bestaat geen tegenstelling tussen die twee. Men noemt het bereiden van het eten in het algemeen ‘koken’, maar vlees wordt gebraden, brood gebakken, groente gestoofd en soep gekookt. Eigenschap en hoedanigheid zijn synoniemen, maar iemand mag zich niet aanbieden in de ‘eigenschap van secretaris’. Men kan zeggen ‘er liep geen sterveling’, maar niet ‘er liepen twee stervelingen’.

Men weet iets ‘bij’ ondervinding en men leert iets ‘door’ ondervinding. ‘Wensen’ is passief, ‘verzoeken’ is actief, doch ‘de Gouverneur-Generaal wenst’ klinkt veel gebiedender dan ‘de G.-G. verzoekt’. Iemand die niet verzoend kan worden, is onverzoenlijk, die niet vermurwd kan worden, onvermurwbaar, die niet bevredigd kan worden, niet te bevredigen. Men is te goeder of te kwader trouw, een goed of een slecht mens —een kwaad mens is weer heel iets anders —men is goed of boos op iemand, men meent het goed of kwaad met hem, men vindt iets in een ander goed of slecht, en men keurt het goed of af. Men zegt niet ‘dit is boos van je’ en ook niet ‘ik ben slecht op je’. Wie ‘poppen’ tekent, tekent inderdaad poppen, maar ‘poppetjes’ zijn menselijke figuren. Men eet rookvlees, maar geen rookvis, rookworst, maar geen rookpaling. Alleen een mens is beklagenswaardig. Men kan het niet beklagenswaardig vinden, dat er zoveel onzin wordt verteld. Men kan er wel over klagen, of zich erover beklagen, of zijn beklag erover indienen. Deze ziekte heeft hem verouderd, maar de kuur heeft hem weer verjongd. ‘Verjongerd’ bestaat niet en evenmin ‘veroud’. ‘Gepeins’ heeft gepeinzen, maar ‘gezeur' heeft niet gezeuren.

²4