Hedendaags fetisjisme

hun bijbel. Dat deze in dat geval alleen konden strekken om de zin van Gods Woord klaarder te maken, telde niet mee. Men begeerde niet het geloof gelijk dat de Ouden door God was gegeven, maar gelijk men het van de dominee had geleerd, ongeacht of het zin of onzin bevatte. Men kwam op voor zijn Kerk, men kwam niet om ‘waar’, maar om ‘gelijk’. Precies van die aard is immers de liefde der Duitse nationalisten voor de Griekse h en voor het met de eisen der boekdruktechniek samenhangende ‘Eckschrift’. Hoe lang wordt er al geprotesteerd tegen die kemel, die door het naaldoog kruipt, en die eigenlijk, naar men zegt, een kabel zou moeten zijn,¹ doch wat doet het er toe? Wij houden onze kemel, want het is onze kemel. En onze kemel is ons heilig, is ons dierbaar, ook al blijkt zijn ‘bakermat’ de onkunde van de vertaler. De bijbelvertalende theologen hebben met deze Laps-geest wel degelijk rekening gehouden—, wisten ze trouwens ooit voor enige leer of theorie een afdoen-der vonnis dan ‘gevaarlijke nieuwigheid’? Men moet zich eens afvragen, wanneer in deze warwinkel van om de voorrang strijdende hartstochten, van eerzucht en rechthebberij ten langen leste de eisen der taal zelf aan de beurt zijn gekomen!

Zo arbeidde dan immer en ook hier nationalisme (want laat ons niet vergeten, dat dit een Nationale Synode was) met aristo-cratisme en klerikalisme aan de opbouw van de Moedertaal. Maar ook het klerikalisme had daarnaast nog een eigen taak te vervullen. Het heeft namelijk in hoge mate remmend gewerkt op de ontwikkeling van de vergelijkende taalwetenschap. Tot ver in de achttiende eeuw kwam de vraag, welke taal God in het Paradijs met de eerste mensen sprak, in de theologie geregeld ter sprake. In Lessings sterfjaar, 1781, verscheen nog een academische dissertatie — van een filoloog! —die over deze vraag handelde, welke dan ook inderdaad voor de kwestie der uitverkorenheid van het grootste belang is en die door de vergelijkende taalwetenschap even radicaal van de baan wordt geveegd, als Adam zelf bedreigd wordt door het Darwinisme. De vergelijkende taalwetenschap draagt inderdaad dezelfde tendentie naar grensverevening in zich, als de ontwikkelingsleer van Dar-

¹

Ik vond in Tristram Shandy reeds die kwestie aangeroerd.