Hedendaags fetisjisme

velt de man gezellig met u over Tolstoj en Ibsen en bemerkt dan niet eens dat hij over vertalingen spreekt. Het argument vervalt automatisch, zodra het kennen der ‘oorspronkelijke taal’ geen kastedistinctief meer is, zodra de beweegredenen, de kastedrift, zich dus niet langer laat gelden. En dan blijkt tegelijk, wat prullige vertalingen die kieskeurige mensen slikken voor zoete koek, en wat ze ten beste geven in hun eigen taal.

Alles draait om ‘de’ Drie (moderne) en ‘de’ Twee (klassieke) talen en te hartstochtelijker verdedigt men de Twee — inderdaad een der laatste kastebohverken — nu de Drie gemeengoed zijn geworden.

Hoe zeer dit alles waar is, blijkt uit de neiging, om in gesprekken over boeken in talen die niemand kent, toch altijd te doen uitkomen dat men die boeken niet in het Hollands heeft gelezen: Résurrection, Klem Eyolff, Gespenster, Les Pères et les Fils. Dan is het goed. Zonder hinder debiteert elke ‘intellectueel’ eens in zijn leven zijn diepzinnigheidje over de Don Quichotte en niemand tikt hem op de vingers, omdat hij geen Spaans verstaat, als hij dan tenminste maar uit een Franse vertaling (die hij niet controleren kan) citeert, maar laat een gevoelig man over De Storm praten en het hele snobbendom steekt de tong tegen hem uit. Wat zou nu iemand, die geen Engels kent, van Shakespeare kunnen begrijpen?

Maar het duidelijkst blijkt, wat er op de bodem ligt van al die bekommering om onze beschaving, in de plaats die het Hebreeuws in de waardering der beschaafden heeft. Of is Hebreeuws soms geen klassieke taal? Of wortelt de ‘cultuur’ van het calvinistische Holland soms niet dieper in de Bijbel dan in Homerus? Zou dus de kennis van het Hebreeuws niet van hoger waarde zijn en noodzakelijker ook, dan die van het Grieks? Als inderdaad, zoals de kampioenen voor het Grieks staande houden, ‘een regel Homerus meer waard is dan de allerbeste vertaling’, wat een heel andere Matthaeus-Passion hadden we dan nog gekregen, wanneer Bach zich niet had moeten behelpen met Luthers vertaling. En een hoeveel overtuigder martelaarschap! Want alle christenen van alle eeuwen hebben zich maar met vertalingen moeten behelpen,

99