Verdediging van het Westen

factor in het heelal — nog slechts duizenden jaren oud, terwijl de natuur met millioenen jaren werkt,” zegt Smuts.

„Persoonlijkheid” staat tot „gewone mens” als „beschaving” tot „primitieve maatschappij”, zo formuleert Toynbee, die gelooft dat de groei van ondermens naar mens óók een strijd van individuen tegen hun ondermenselijke omgeving geweest is, en dat de strijd van horde naar primitieve maatschappij er ook weer een van persoonlijkheden tegen hun hordc-menselijke omgeving zal zijn geweest.

De scheppende persoonlijkheid werkt op z’n medemensen in, want leven is actie; en een persoonlijkheid kan zich dus slechts uiten in daden, bedreven in zijn veld van actie, maar daar dit veld in de maatschappij ligt, komt hij in botsing met de maatschappij. Slaagt de nieuwe persoonlijkheid (een „mutatie”) er niet in z’n wil door te zetten, dan gaat hij ten onder. Slaagt hij, dan moet de maatschappij zich aanpassen. Er is dus altijd een sociaal conflict, dat slechts vermeden zou kunnen worden als alle individuen tegelijkertijd dezelfde mutatie, dezelfde geniale inval hadden. Maar dat gebeurt niet. Op z’n best hebben enkele individuen, ongeveer gelijktijdig, ongeveer dezelfde „inval”, zoals we bij uitvindingen, wetenschappelijke ontdekkingen, godsdienstvormingen enz. zien. Steeds Is het een minderheid die zich bewust wordt van nieuwe dingen, mensen die zich voor iets kunnen geven en voor verre en grootse doeleinden kunnen leven, zoals Wells het zegt.

Ook bij ons staat de massa op een laag peil, op het peil van de „gele pers”, cn ze heeft de ontwikkeling van Industrie en Democratie niet kunnen bijhouden — vandaar onze crisis. Dit behoeft ons niet tot wanhoop te brengen, want ook het Engelse parlementarisme heeft van 1688 tot 1832 tot de heerschappij van een oligarchie geleid en toch is tenslotte het kiesrecht door de massa verworven, de oligarchie werd gebroken; zo zal ook de heerschappij van de „gele pers”, van de demagogie, gebroken worden.

In iedere beschaving, zelfs in haar bloeitijd, verkeert de overgrote massa in dezelfde statische toestand als de leden van de primitieve maatschappij; slechts de scheppende minderheid is anders. „De boer is ook heden nog een heiden en een wilde met een dun laagje beschaving,” zegt Frazcr.

Om van primitief naar beschaafd te komen, zijn twee dingen nodig; bijzondere mannen cn een massa die zich wil aanpassen. Dit laatste is het moeilijks! te bereiken; het kan gebeuren door opvoeding (dresseren, drillen) of door mystiek. Opvoeding is het gewone, in verband met de „nabootsing” als elementaire eigenschap. Een middelmatig leraar kan de gedachten van grote mannen aan

87