Verdediging van het Westen

gedaan om inzichten te verkondigen die bestemd zijn geen enkele uitwerking te hebben? Het antwoord kan niet anders dan emotioneel zijn: men doet het omdat men het niet kan laten, evenmin als men kan laten te waarschuwen of althans te gillen als men een mens een gevaarlijke omgeving ziet naderen.

Wat niet wil zeggen dat het voornemen om ergens op een rustig plekje te gaan zitten en de dwazen aan hun dwaasheid over te laten, niet voortdurend sterker zou worden. Medelijden hebben met de mensen, dat is allemaal goed en wel, maar misschien is de opperste vorm van medelijden nog het zwijgen.

Evenwel, die opperste vorm nog niet bereikt hebbend, blijft de vraag bestaan naar de betekenis van de hier verzamelde bemoeizucht. En aangezien het herdrukte bemoeizucht is, moet de vraag dan ook nog gesteld worden: aangenomen dat het zin had in die periode die achter ons ligt te proberen enige invloed uit te oefenen op de houding die toen aangenomen moest worden ten opzichte van de tijdsproblemen, heeft dat voor nu dan nog enige waarde? Vast staat immers dat er veel te veel gedrukt wordt en zeer zeker meer dan veel te veel herdrukt, en de „verzamelde werken”-zotheid, daar waar bloemlezingen al ruimschoots voldoende zouden zijn, behoort tot de eigenschappen van het tijdperk. Wel is, wat hier bijeengebracht is, slechts een bloemlezing, maar het zou een zeer overbodige kunnen zijn.

Die overbodigheid in technische zin — over de overbodigheid in essentiële zin kom ik nog te spreken — zou zeker aanwezig zijn als deze opstellen zich met politlek-cconomische kwesties bezig hielden. Immers die heb ik samenvattend in een paar boeken behandeld, die wellicht verbetering en aanvulling vragen, aangenomen dat Ik er enig heil in zou zien mijn correspondentie met de bierkaai voort te zetten, doch die zeker niet behoeven te worden herhaald door het herdrukken van wat gelijktijdig aan opstellen, kronieken of actuele beschouwingen werd gepubliceerd.

Maar de onderwerpen die hier aan de orde zijn, werden wel terloops in sommige van die boeken in het geding gebracht, omdat nu eenmaal politiek zonder filosofische en cultuurhistorische beschouwingen geen politiek is doch een twce-dimensionale behandeling van een vier-dimensionale zaak, maar er kon in dat verband toch niet de aandacht aan besteed worden die er aan gegeven wordt in deze opstellen die zich met cultuur-historische en dergelijke onderwerpen bezig houden. Dat in deze opstellen dan telkens weer politiek aanwezig is, ligt voor de hand, want cultuur-kwesties zonder politiek zijn even vlak behandeld als politieke kwesties zonder cultuur.

Zo is dus „technisch” de geoorloofdheid van deze schrifturen wel

6