Verdediging van het Westen

DE VERDEDIGING VAN HET WESTEN

Wat geschreven werd in het tijdperk tussen de twee wereldoorlogen, cn wat eigenlijk voor een zeer belangrijk gedeelte zich bezig houdt met de geestestoestand bij het naderen van de tweede wereldoorlog, roept bijna automatisch de vraag op, of het nog enige waarde heeft voor de generatie die thans, na de tweede wereldoorlog, nadenkt over de situatie en probeert er iets van te maken. Men zou kunnen zeggen dat wat enige zin had tussen wereldoorlog één en twee, wel niet geheel zinloos zal zijn tussen wereldoorlog twee cn drie. Maar dat zou alleen iets betekenen als men cynisme en galgenhumor een grotere waarde toekende dan er in de hier verzamelde opstellen aan wordt gegeven.

Natuurlijk, te midden van de maankalveren die zich idealisten noemen, en te midden van de hypocrltcn die hetzelfde doen, is cynisme niet alleen geoorloofd, het is onvermijdelijk en het is wenselijk. En zolang de rhctorick daar optreedt waar zakelijkheid en soberheid zo dringend nodig zijn, is het uitlachcn van edele cn welsprekende ezels nog altijd geoorloofd en is het behandelen van de dingen die aan de orde zijn, met humor, ook met galgenhumor, altijd nog beter dan het uitblijven van iedere poging om de ban van de verheven stompzinnigheid te breken.

Maar dat is alles een kwestie van de tweede rang, ofschoon de mensen zonder rang, dat wil zeggen, de mensen die het tijdperk tussen de twee wereldoorlogen beheerst hebben, en hun opvolgers die thans overal op de voorgrond staan, altijd van die tweederangs kwesties de hoofdzaak hebben gemaakt cn nooit verhevener zijn (cn ze kunnen ijzingwekkend verheven zijn) dan wanneer ze het over de „juiste toon” hebben.

Dit echter is reeds een oordeel, cn meer dan dat, het houdt ook al in: de overtuiging dat de wereld van thans nog best iets zou kunnen leren uit wat er in de periode tussen de wereldoorlogen gepoogd cn gezegd is door de progressief gezinde realisten — cn dat de wereld van thans evenmin van plan is er enige notitie van te nemen als de wereld van toen.

Blijft dan over de vraag: als dat zo is, waarom dan nog een poging

5