Verdediging van het Westen

/ijk dat (als cr in 6000 jaar 21 beschavingen ontstonden) in een periode die vele tientallen duizenden malen 6000 jaren zal omvatten, nog ontelbare beschavingen zullen opkomen en ondergaan. Alle opmerkingen over de onveranderlijkheid van de menselijke natuur, zijn te bezien in het licht van de 6000 jaar waaromtrent we iets weten, van de honderdduizenden mensheidsjaren waarover we niets weten, van de milliocncn jaren die wellicht nog zullen komen. We kennen geen enkele beschaving die ouder is dan 3 „generaties”, d.w.z. we kennen de beschaving die cr aan voorafging (voor ons b.v. de Helleense) en de beschaving die daar weer aan voorafging (misschien de Minoïsche) en daar houdt onze kennis op. Zelfs als we de theorie der „diffusionisten” (Elliot Smith, Ferry) zouden aanvaarden, die alle beschavingen in Egypte doen ontspringen — doch Toynbee is een verklaard tegenstander van deze theorie — dan nog zouden we slechts 4 cultuur-generaties kennen, terwijl er nog duizenden mogelijk zijn. We kunnen dus alle beschavingen als vrijwel gelijktijdig beschouwen, in het licht van de mogelijkheden der mensheid. We kunnen ze zien als pogingen om een geweldige berg te beklimmen, pogingen waarbij sommige klimmers in afgronden zijn gestort, anderen uitgeput en verstijfd tegen de rotswand liggen uitgestrekt, weer anderen de tocht voortzetten, niemand nog verder is dan het allereerste begin. Zal een van de thans klimmenden de top bereiken? We weten het niet, maar er is evenmin reden om het aan te nemen, als om het onmogelijk te verklaren. Evenmin als het onmogelijk is dat over een paar minuten — een paar eeuwen — of een paar seconden, een nieuwe bergbestijgcr zich zal opmaken voor de tocht en al de anderen zal Inhalen en voorbijsnellen.

In die zin is het mogelijk en nodig in „beschavingen” te denken. Wij zijn dat ontwend, spreken over de eenheid der beschaving, omdat we nog slechts één beschaving als volwaardig erkennen: de Westerse. Gibbon en Voltaire, Volney en Turgot waren nog vrij van die Westerse verwatenheid, en De Gobineau, van wiens rassentheorie Toynbee, zoals ons direct zal blijken, een onverzoenlijk tegenstander is, had tenminste nog begrip voor het bijzondere van de tien beschavingen, die hij wist te onderscheiden. In de middeleeuwen zag men hier In West-Europa één der drie wijzen die Jezus aanbaden, als een neger. In de )8de eeuw was de neger alleen maar slaaf, doch men had nog eerbied voor China en zijn beschaving. Thans heeft men zelfs geen eerbied meer voor Hellas, men heeft alle begrip voor beschavingen verloren. Niettemin, ze zijn er nog: we zien hoe uit het Verre Oosten, uit Japan en China, hoe uit Rusland en Indië, uit de wereld van de Islam, oude of

67