Verdediging van het Westen

wij, de macht alleen als een middel zien dat, gevaarlijk als het is, onmisbaar is voor wie het ernstig meent met de mens en met de cultuur.

Vandaar dan ook dat in de beschouwingen over de intellectuelen de machtskwestie duidelijk gesteld werd, wat door sommigen, die over de intellectuelen en over de élites zeer ingewikkelde en ingenieuze bespiegelingen ten beste gaven, als een hinderlijke „grofheid” werd aangevoeld.

Ze hebben gelijk, en niet alleen in deze kwestie.

Neen, de „grofheid” is kenmerkend voor al deze opstellen.

Ze zal ongetwijfeld voor een belangrijk deel uit de aard van den auteur voortkomen, die blijkbaar die geestelijke verfijning en die eruditie mist, welke in Nederland algemeen zijn, wat dan ook maakt dat het Nederlandse essay, de Nederlandse sociologische en politieke en filosofische beschouwingen op een zo hoog peil staan, dat men in het buitenland nog altijd niet zo ver is onze grote prestaties op al die gebieden ook maar enigszins te kunnen bevatten, laat staan te waarderen. Ik ben, wat dat betreft, net zo dom en zo grof als die buitenlanders, en terwijl ik niet wil beweren dat daarginds zo veel bijzonders geproduceerd wordt, ben ik van mening dat men in Nederland een heel eind opgeschoten zou zijn, als men cens eindelijk Inzag dat, wat men voor grofheid aanziet, niets anders is dan het weggooien van alle overbodigheden en het naar voren halen van de kwintessens der dingen die nu eenmaal aan de orde zijn.

Ja, en die dingen zijn ook nogal aan de grove kant.

Dat is dan de voornaamste reden voor de wijze waarop hier de problemen zijn gesteld.

Het Westen verkeert namelijk in gevaar. En dat gevaar is actueel en groot. De verdediging van het Westen is werkelijk niet een interessant probleem dat zich leent voor redeneringen waarbij de eerste prijs moet worden toegekend aan wie het ingewikkeldst betoog kan houden en er nog juist een paar dingen kan bijslepen waaraan niemand anders gedacht had, omdat ze er ook niets mee te maken hebben.

De mogelijkheden, die ongetwijfeld aanwezig waren in de periode vlak vóór de tweede wereldoorlog, mogelijkheden waarover ik schreef in mijn opstel over Toynbee’s „Study of History” (een boek dat ik onder de aandacht van de intelligente Nederlanders

22