Verdediging van het Westen

zenden gevallen, terwijl ze ook in vele gevallen werkt. Maar in geen geval verklaart ze ons wat er gebeurt.

Om te verklaren wat er in water gebeurt voor het tot ijs wordt, moeten we b.v. kristalvorming gaan bestuderen en we moeten nagaan wat er bij vloeistof-molcculen gebeurt bij temperatuurverlaging, we moeten nagaan wat er in die moleculen gebeurt en we moeten onderzoeken in hoeverre nog andere factoren dan de temperatuursverandering en de structuur der watermoleculen een rol spelen ¹). Dan en eerst dan komen we in de buurt van een wetenschappelijke verklaring, terwijl het gepraat over „omslaan” niets anders is dan het constateren van het oppervlakkige feit, dat twee toestanden op elkaar gevolgd zijn — we weten niet hoe en waarom en we noemen dat niet-weten dus maar „omslaan”.

Welnu, zo is het met alle „dialectische” verklaringen, die niets anders zijn dan beschrijving van oppervlakte-verschijnselen in een gewildgcleerde terminologie, en als we ons met die dialectische verklaringen tevreden stellen, komen we nooit aan ernstige verklaringen toe, maar „verklaren” we het hard worden van water, het uitbreken van een revolutie, het nuttig effect van een som geld, het juiste gebruik van een troep soldaten, en alles wat verder nodig is, uit het „omslaan van kwantiteit in kwaliteit”, terwijl we in werkelijkheid alleen maar een litterair beeld gesuggereerd hebben.

Met de andere grote Hegelse truc, „negatie der negatie” is het niet anders. Verklaren doet het niets, doch als anderen iets verklaard hebben, kunnen de Hegelaars naderhand hun best doen om te bewijzen dat dit iets met enige moeite en goede wil, best in de categorie „negatie der negatie” onder te brengen is, b.v. de ontwikkeling van een ei, de komst van het socialisme en de integraalrekening. Nu zijn de bewijzen die Engels in z’n Anti-Dühring geeft om aan te tonen, dat al deze dingen „negatie der negatie” zijn, allemaal er naast, zoals b.v. Friedrich Adler voor de algebra en Kautsky voor de biologie hebben aangetoond, terwijl ook in dit tijdschrift reeds herhaaldelijk werd bewezen dat de „onteigening der onteigenaars” in ’t geheel niet tot socialisme behoeft te leiden en dat het Marxistische bewijs voor de onvermijdelijkheid van het socialisme, slechts een willekeurige aaneenschakeling van veronderstellingen is.

De negatie der negatie gaat meestal niet op; en als ze opgaat, zegt ze op een verwarrende wijze, wat al veel beter gezegd werd door de verschillende wetenschappen.

') Een Röntgen-omlcrgock van water, bewijst b.v. dat deze ..vloeistof” een structuur heeft, die een grote overeenkomst met die van ..kwarts” vertoont. Bij lager temperaturen zien we overgangen naar een structuur met geringere dichtheid enz. enz.

169