Verdediging van het Westen

rende tweede wereld-oorlog, was het offensief tegen het Westen in volle gang. Voor zover dat offensief van de eigenlijke nazis uitging had het, intellectueel gesproken, niet erg veel om het lijf. Het was gemakkelijk genoeg de theoretici van het nazisme en die van het fascisme te weerleggen.

De heer Hitler was ongetwijfeld een man die bepaalde dingen goed aanvoclde en die wist hoe men met Duitse massa’s en met Duitse intellcctuclen-met-gevoel moest omgaan, en „Mein Kampf” blijft een merkwaardig bock, maar het is een ongevaarlijk boek voor mensen met enige eruditie: het wordt bijna een vermakelijk boek, met zijn combinatie van razernij cn Houston Stcwart Chamberlain geleerdheden. Het maakt nog cens duidelijk dat de Hitlers als ze hun grote strijd met den Boze, met de Jood dus, voeren, in werkelijkheid bezig zijn aan hun strijd met het Westen, want de Jood is voor deze lieden de verpersoonlijking van alles wat niet de gebruikelijke gevoelens en opvattingen heeft, wat niet doordrongen is van de eerbied voor hun tradities, wat los en beweeglijk, zoekend en cri-tisch, wat, om de uitdrukking van Nietzsche te gebruiken, de „anti-ezel” is. Maar hoe interessant dat ook moge zijn, en hoe belangrijk ook, omdat het anti-semitisme na het verdwijnen van Hitler is overgebleven en zelfs sterker is geworden, en altijd nog in wezen dat zelfde karakter heeft: de afkeer van dc anti-ezel, en dus de afkeer van het Westen (dat voor zover het iets eigens heeft, het juist heeft in dc versterking van het anti-ezcl-principc in de geschiedenis) — hoe leerrijk het boek van Hitler ook moge zijn, het is geen gevaar zolang de strijd op intellectueel terrein aan de orde is.

Neen, Adolf Hitler of Alfred Roscnbcrg, behoorden niet tot dc intellectuele gevaren die een werkelijke bedreiging van het Westen uitmaakten, ook niet als hun opvattingen door een handiger en soepeler journalist als Goebbels werden verkondigd. Want er bleven altijd zoveel groteske elementen in dc nazi-theorie zitten, dat het sein „onveilig” bijna automatisch aan allen met een redelijke kennis en een middelmatig critisch vermogen werd gegeven.

Gevaarlijk werden deze lieden slechts als de tegenstand reeds half gebroken was doordat men zich, mèt Hitler en Rosenberg en Goebbels, op de bodem van het irrationele plaatste. Dan kon tenslotte iedere mythe aanvaard worden, ook die van de roeping der Nor-dische volken, die van de uitverkorenheid van Duitsland, die van de superioriteit van het militaire, van een militair georganiseerde maatschappij cn van een élite die niets anders was dan een, dc hele maatschappij beheersend en beherend, officierscorps. Dan was er plaats voor die overmatige eerbied voor het nationale en voor de hoon die over alles wat internationaal en cosmopolitisch was werd

16