Verdediging van het Westen

ze gevonden hebben tot een wereldbeschouwing willen gaan uit-werken en dat ze dan de verwarring waarin ze verkeren als een bewijs voor dc Goddelijke aard van het Heelal proclameren, uit welke gelijkstelling van goddelijkheid en verwarring, niet iedere gelovige evenveel kracht zal putten.

Maar deze zonderlinge bezigheid, waarvan wc ook in het boek van Einstcin staaltjes aantreffen, terwijl b.v. de Broglic er vrij van is, komt in de meeste gevallen slechts voort uit het feit dat de grote mannen der natuurwetenschap, slechts een geringe filosofische scholing blijken te bezitten.

Het is de verdienste van L. Susan Stebbing dat ze in haar boek „Philosophy and the Physicists” dc aandacht vestigt op de verwarring die bij de filosoferende natuurkundigen bestaat. Ze heeft met name Jeans, Eddington en Planck als haar slachtoffers uitgezócht, maar ook anderen krijgen zo nu en dan hun deel. Wat ze telkens weer laat uitkomen dat is dat de verwarring dezer fysici ontstaat, doordat ze concepties, die volkomen op hun plaats zijn in de microcosmische beschouwing, die bij de studie der atoomstruc-tuur behoren, zonder meer in de macrocosmos die door de mensen en hun omgeving gevormd wordt, overbrengen. Als Eddington ons uitlegt hoe moeilijk het voor z’n „Ik” is om een kamer binnen te gaan, vanwege dc clectroncnzwermen, de snelheid van de aarde op haar tocht om dc zon etc. etc. dan vergeet hij dat hij z’n „Ik” of moet zien eveneens als een elcctroncnzwerm die niets anders is dan de clectroncnzwermen waaruit de deur en dc vloer bestaan, of z’n „Ik” moet zien als ’n gewoon mens, maar dan ook de vloer als een gewone vloer — de „raadselachtigheid” begint pas als hij de vloer als een clcctronensysteem, z’n „ik” echter als een systeem uit het dagelijks leven beschouwt en dan gaat bewijzen dat die twee niet op elkaar passen. De vloer is „vast” in het dagelijks leven, ze is een elcctroncnzwerm in de „wetenschap” maar wc zakken niet door die vloer heen, omdat wij, al naar gelang van ons standpunt, het een of het ander zijn, maar altijd evenredig met de relatie die wc nodig hebben om juist te redeneren, en omdat onze rede, als ze behoorlijk werkt, juist die relaties uit elkaar houdt en onderscheidt inplaats van er een mysterieuze hutspot van te maken.

Ik heb hier een enkele illustratie gegeven van dc wijze waarop de beweringen van de fysici door Susan Stebbing ontleed worden. Men moet haar boek lezen om te zien hoe er in dc filosofische beschouwingen der fysici gesold wordt met „de werkelijke wereld” met „binnen” en „buiten”, met „boüwsclen van dc geest” en „werkelijkheden”, met dc „universele geest” en „God”, en hoe ze steeds weer het ene systeem van beschrijvingen door het andere hecnhalcn met

149