Verdediging van het Westen

zonder begrip er van dat ze op een dood spoor zijn, zonder besef van hun nieuwe taak, die niet is, in dienst van de deftigheid de massa in bedwang te houden, doch in dienst van zichzelf, dat is van de cultuur, de massa gereed te maken voor het leven in een cultuur-wereld.

Wij hebben in Nederland fascistische intellectuelen, we hebben stalinistische intellectuelen, wc hebben Huizinga-intellcctuelen — bij de besprekingen in de pers bleek dat ook de intellectuele vertegenwoordigers der sociaal-democratie critiekloze bewonderaars van Huizinga zijn — we hebben géén socialistische intellectuelen. Nog niet!

Hoe weinig men echter aan de Hulzinga’s heeft, als het er op aankomt paal en perk te stellen aan de fascistische dreiging, is, kort na het verschijnen van Huizinga’s bock, duidelijk gebleken.

Wc bedoelen de incidenten rondom het toneelstuk De Beul. Het stuk zelf is ongetwijfeld een verzameling van holle, demagogische, en ondanks religieuze terminologie, in wezen stalinistische blaaskakerij. Dat te doen uitkomen is de plicht en het recht der critiek. En de toeschouwers hebben, als ze niet willen wegblijven, het recht, op een wijze die de orde niet verstoort, hun afkeer kenbaar te maken aan het eind van een voorstelling.

Wat er echter gebeurde, was dat de hele fascistische en reaction-naire bende op fascistische wijze het spelen poogde te beletten en zo de deftige autoriteiten bewerkte om dit, de-orde-verstorend, stuk te verbieden, wat volkomen gelukt is. biet werd een overwinning der fascistische knokploeg-mcthoden op het aesthetisch-culturccl terrein, het werd een wijken der autoriteiten voor die knokploeg-mcthoden, het werd een aanmoediging der fascistische methoden door de autoriteiten.

En waar bleven nu de Huizinga’s bij deze gebeurtenissen, die riepen om een protest van allen die de culturele vrijheid willen verdedigen en die het binnendringen van de knokploegen op het gebied der cultuur willen beletten? Spraken ze tot de regering: „Het is mogelijk dat het stuk een vod is, maar er worden meer vodden gespeeld, en het ligt niet op de weg der autoriteiten te bepalen wat wèl of niet een goed toneelstuk is. Doch het ligt wel op hun weg te beletten, dat de knokploegen cultuurkwcstics gaan oplossen. Vandaag beletten ze De Beul, morgen gaan ze kabaal maken tegen een professor die op zijn college niet zuiver blijkt te zijn in de rassenleer, of die geen geschiedenis geeft op „houzee-wijze”. Het is zaak en het is plicht der overheid de knok-methoden energiek te breken”.

12 I