Er is geen gisteren, er is geen morgen

wreek ons. En ik zit maar hier! Godverdomme, hier op theevisite. Zonder revolver. Met niks om naar dat ziekenhuis te rennen en hem neer te knallen. Had ik m’n pistool maar achtergehouden! Nee, netjes ingeleverd bij de KP-chef toen de oorlog voorbij was.’

Hij sprong op, ijsbeerde door mijn woonkamer, zijn emotie nauwelijks meester. Langzaam kwam de vlam van waanzin in zijn ogen. Ik mobiliseerde me zelf om in te grijpen.

Hij begon voor zich heen te mompelen, zijn wraak te organiseren, zijn tactiek uit te stippelen. Voor hem was er niemand meer in de kamer.

‘Met een mes gaat het ook. Ja, met een mes. Ik zal hem niet slachten. Dat doen wij joden niet. Met één steek midden in zijn verrotte hart. Ja, dat kan. En ik ga als dokter. Ik kom uit medelij. En dan laten ze me bij hem, die goeie Hollandse dokter. Eén por met een dolk en weg is ie, de ploert . . .’

En terwijl hij zo mompelend ijsbeerde kwam er een beeld terug voor mijn ogen.

. . . Mare Koerlander, gevlucht naar Parijs. Na een paar maanden langzaam wat vertrouwen opgewekt bij Franse joden. Dan bij Franse niet-joden. Opgenomen in eenvoudig verzetswerk. Koerier omdat ik lang ben en geen joods gezicht heb. Omdat ik grijze ogen heb. Koer-lander-ogen, die joegen op vrouwen en op Teutonen. Toen kwam de avond en de nacht dat ik moest uittrekken om te gaan doden. Ik kreeg een zware revolver van een maquis-overste. Een laatste onderzoekende blik van de Galliër of ik toch betrouwbaar zou blijken. Een laatste handdruk en ik was aangetreden in het kleine leger van de killers. Ik herinner me een flits van zelfspot:

105