De koopbrief

modder in stof had doen veranderen. De bermen waren vochtig van de nevel, die aan het begin van de avond gras en bloemen besprenkeld had en die nu vervluchtigd was tot niets.

Wat hield hij van dit land! Er was een onbegrepen verlangen in hem, zich neer te gooien in het hoge gras, zijn kop te verbergen tussen geur en sap, zijn handen te sluiten om stengels en bladen. Hij deed het niet, omdat de noodzaak van bewegen, bewegen, afstand afleggen nog sterker was in hem. Moe wilde hij zijn, in al zijn jonge leden, eer hij zich aan de bloeiende berm verzadigen kon.

Hij merkte, dat zijn schreden gingen op het ritme van twee woorden, die hij hoorde met Dina’s donkere stem: „Ik zelf.”

Zij zelf was binnengekomen en had hem het werk uit handen genomen, dat hij eerlijk tot een goed eind had willen brengen. Hij zou het nooit tot een goed eind hebben gebracht, bekende hij zichzelf. Ze had gezegd: „Niemand kan het, als ik het zelf niet doe.’’ Nee: niemand kon door een ander bevrijd worden, als hij zelf niet ten koste van alles bevrijd wilde zijn. Zij was nu op het punt gekomen, dat ze ten koste van alles bevrijd wilde zijn. Ten koste van véél, - arme meid: haar vader zou het haar niet makkelijk maken. „Ik zelf.”

Wie was zij zelf? Hij had haar nooit eerder gezien. Maar deze nieuw binnengetredene vervulde hem meer

45