Tijdloze ogenblikken - een biografie van Marianne Philips

waren er gemengde gevoelens over de idylle met de niet-joodse Mietje.

Het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland drukte een lang fragment van Henri af. Zwoge, redacteur van het weekblad, reisde naar Bussum om de schrijfster te interviewen. Hij raakte zeer onder de indruk. 'Helder, verstandig en goedig zijn haar blauwe ogen, die veel van het leven in al zijn schakeringen hebben gezien. Maar ze ziet niet alleen naar de reële wereld. Ze ziet ook diep in zichzelf, ze observeert de combinaties, ze analyseert ze, ze zoekt de waarheid.'

Eén vraag brandde hem op de lippen, maar hij kwam er niet toe om die te stellen, want Marianne sleepte hem mee in lange uiteenzettingen over het werk van Buber en over het humanisme. Eindelijk kreeg hij de kans: waarom hebt u nü een joodse roman geschreven? 'Zij glimlacht en zegt: "omdat ik ook in deze richting de waarheid wil zoeken en voor rechtvaardigheid wil strijden."' Zij legt uit wat zij bedoelt. In haar jeugd bestond er geen antisemitisme. 'Men hield het jodenprobleem voor overwonnen. Maar nu in deze dagen het rassenan-tisemitisme gepropageerd wordt, is het probleem er weer. Het is machtig en groot aan de orde van de dag en wij moeten allen in dit opzicht positie kiezen.'

De jodenvervolgingen in Duitsland en Polen hadden Marianne geschokt. Zij zette zich in voor antifascistische groeperingen en hielp mee om onderdak te vinden voor vluchtelingen uit Duitsland. Zij schreef, vertaalde en hield spreekbeurten voor Eenheid door Democratie, een bundeling van antifascistische krachten; en voor het internationale Kunstenaarscentrum voor Geestelijke Weerbaarheid. Uit een toespraak voor de Vara-radio in 1936: 'De kunstenaar ziet scherper dan de gemiddelde staatsburger waarheen de machts- en geweldsidee voert. Hij is mede het geweten en het verstand, en als vormkenner doorziet hij de demagogisch gestelde leuzen.' Samen met haar dochters was ze actief in de Vrouwen Vredesgangen. Ze trad uit de sdap

66