Tijdloze ogenblikken - een biografie van Marianne Philips

nages voor zich zag 'met een innerlijk oog'. De jood en de nazi, de kunstenaar en de ambachtsman, de aristocraat en de proletariër - Marianne Philips schetste ze niet als prototypes, maar benadrukte hun algemeen menselijke eigenschappen. Bijna alle figuren ondergaan de chaos en verwording van de tijd waarin de roman speelt. 'Het boek zal blijven als een analyse van de sfeer waarin Europa de Duitse veroveringsoorlog heeft verwacht/ schreef de Bussumsche Courant later. Die voorspelling is uitgekomen. Tot in de jaren zeventig was het een veelgelezen boek op middelbare scholen.

Bruiloft in Europa verscheen in 1934. Te laat voor de prijsvraag van de Haagsche Post. Maar ze had toch niet kunnen meedingen, want het boek voldeed niet aan de opdracht. Het zou van heel wat Nederlandse huiskamertafels zijn verwijderd. Verwijzingen naar de politieke situatie was ze niet uit de weg gegaan. Haar visie op religies strookte niet met die van de gemiddelde Nederlander. En met de seksualiteit ging ze vrijmoedig om. 'Veel opener dan in die tijd gebruikelijk was,' zegt Carla. 'Als je Ina Boudier-Bakker daarnaast legt, zie je dat er daar altijd doeken overheen gaan.'

Bruiloft in Europa was een schot in de roos. Het boek beleefde de ene herdruk na de andere en werd het meest gevraagde boek van 1935. Er kwamen vertalingen in het Duits, Deens en Engels en het werd zelfs uitgebracht in de Verenigde Staten. Een maatschappij nam een optie op een verfilming.

Marianne was verbaasd over het succes. Zij vond haar eerste twee romans veel mooier, noemde de bruiloft 'een stuiversroman' - een mening die haar oudste dochter, die Nederlands studeerde, onderschreef: kunst met een kleine k, te Vicky Baum-achtig, vond Hester. Mariannes tekst in de aanbiedingsfolder was dan ook bescheiden: 'Beschouw dit boek, zoals ge bij een vuurwerk de rijen geheven gezichten beschouwt, terwijl de lichtbol opstijgt, die de menigte in zijn helderwit schijnsel vat. Het moment daarna is alles weer donkere nacht.'

60