Tijdloze ogenblikken - een biografie van Marianne Philips

gedetailleerd schema van werkzaamheden. Carla: 'Ze was daar akelig precies in, haar leven lang. Toen haar moeder was overleden, liep het huishouden nogal in de soep. Ze heeft gedacht: dat zal mij later niet meer overkomen.'

De eerste jaren in Bussum moeten een energieke vrouw als Marianne zwaar zijn gevallen. Jarenlang had ze genoten van haar zelf bevochten vrijheid, en haar eigen inkomen verdiend. Als getrouwde vrouw was ze weer in een afhankelijke positie gekomen. Hoe prettig het ook was om Sam achter het theelichtje op te wachten, de voorafgaande uren duurden vaak lang. En als Sam thuis was gekomen was hij moe en pakte de krant, in plaats van te luisteren naar wat ze had overdacht.

In de zomer van 19x3 kreeg ze er een bezigheid bij: het naaien van een babyuitzet. De boezelaartijd in het atelier van haar stiefvader kwam nu goed van pas. Sam stond versteld: 'Zij was echt in staat om jas, broek en vest te maken uit het vel van een harde bokking.'

Het kind waar ze zo naar hadden uitgezien werd geboren op 14 oktober 1913. Een dochter, Hester. Maar na de bevalling, die thuis plaatsvond, keek Marianne niet naar de baby om. Ze was volstrekt apathisch, en werd met de diagnose kraambedpsychose - dit trauma heet nu postnatale depressie - opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis in Amsterdam, de Valeriuskliniek. Ze bleef er een halfjaar, Sam ging met de baby bij zijn ouders wonen.

Het was voor beiden een vreselijke tijd. Ze begrepen niet hoe dit had kunnen gebeuren. Wat betekende Mariannes psychische stoornis voor hun toekomst? Na een paar maanden behandeling in de 'helse inrichting' begon Marianne Sam lange brieven te schrijven. Daarin bracht ze haar moeizame zoeken naar inzicht en begrip onder woorden en zocht ze naar de betekenis van hun huwelijk. Ze raadde hem aan de bijbel te lezen, zoals zij, en maakte hem verwijten, die hij gelaten onderging. Carla: 'Hij was van goede wil, maar ik denk niet dat hij haar kon begrijpen. Hij wilde alleen maar lief zijn voor

24