Napoleons laatste levensjaren

NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN

Den 13den Februari verliet hij Longwood. Wijl hij op een schip moest wachten, dat hem naar Europa zou brengen, zocht de gouverneur een verblijf voor hem uit, waar hij met den hem toegevoegden officier, den lateren luitenant-kolonel Basil Jackson, die hem overal moest vergezellen, zoolang samen-woonde. Op den 14den Maart 1818 verliet hij St. Helena, na dezen afscheidsbrief aan den Keizer te hebben geschreven: „Sire, Au moment de m’éloigner de ce séjour, j’éprouve un sentiment bien douloureux; j’oublie tout, je ne suis occupé que de la pensée que je vais me séparer pour jamais de celui a qui j’ avais consacré toute mon existence. Cette idéem’accable, je ne puis trouver de consolation que dans la persuasion oü je suis que j’ai toujours fait mon devoir, je cède a la fatalité! Dans mon malheur, Sire, j’ose espérer que vous conserverez quelque souvenir de mes services et de mon attachiement, que même, vous rendrez justice a mes sentiments et aux motifs de mon départ et qu’enfïn, si j’ai perdu votre bienveillance, je n’ai pas perdu votre estime.

Daignez, Sire, recevoir mes adieux, et agréer les voeux que je fais pour votre bonheur. Plaignez mon sort et qu’en pensant quelquefois a moi, Votre majesté dise: celui-la au moins avait un bon coeur”. Hij ontving hierop het volgende antwoord: „Monsieur le général baron Gourgaud, je vous remercie des sentiments que vous m’exprimez dans votre lettre d’hier. Je regrette que le mal de foie qui est si funeste dans ces climats ait nécessité votre départ; vous êtes jeune, vous avez du talent, vous devrez parcourir une longue carrière, je désire qu’ elle soit heureuse, ne doutez jamais de 1’intérêt que je vous porte”.

Wat Napoleon voorzien had, geschiedde tot zekere hoogte. In een der laatste en hooggaande woorden-wisselingen, die hij met Gourgaud voerde, een twist zóó ernstig, dat Gourgaud hem had toegevoegd, hem (wanneer het ooit zou geschieden, dat Napoleon in Frankrijk zou terugkeeren) te zullen dooden, wijl hij zijn weerkomst een ramp voor zijn vaderland vond — had Napoleon uitgeroepen, dat hij hem in staat achtte, wanneer hij in Engeland terug zou zijn, een pamflet tegen hem te schrijven, waarin hij allerlei kwaads van hem zou vertellen. Zoodra Gourgoud vart Longwood weg was, begon hij uit te barsten. Aan een ieder die het maar wilde hooren — aan den gouverneur, aan Basil Jackson, aan de commissarissen der mogendheden, aan iedereen en bij alle gelegenheden — vertelde Gourgaud, dat Napoleon niet ziek was, doch zich zoo maar hield, wijl