Napoleons laatste levensjaren

NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN

maticus en een uitstekend artillerist) overschattend, behept met een bijna pathologische jaloesie (doordat hem alles in zijn carrière was meegeloopen, was hij het meer of minder als een inbreuk op zijn recht gaan beschouwen, wanneer een ander iets te beurt viel, wat hij meende, dat hèm toekwam,) onverdraagzaam en moeilijk om mee om te gaan, heeft Gourgaud den Keizer, zoolang hij op St. Helena in zijn omgeving verkeerde, veel verdriet en onaangenaamheid bezorgd en hem veel schade gedaan, nadat hij van Longwood en St. Helena was vertrokken.

Napoleon’s omgang met en zijn houding tegenover Gourgaud, werd een geheel andere dan deze zich had voorgesteld. Gourgaud had gemeend, dat hij als eerste en voornaamste door hem zou worden behandeld en beschouwd, dat hij zijn vertrouwde zou zijn en dat hij meer dan een der anderen en zelfs voortdurend in zijn omgeving zou verkeeren. Al aan boord van de Northumberland voelde Napoleon echter — met zijn groote menschenkennis — welke beschaving en ontwikkeling de Las Cases bezat en dat hij daardoor veel meer aan diens dagelijkschen omgang dan aan dien met de anderen zou hebben, terwijl Gourgaud, door zijn echte „soldaten-loopbaan” en de burger-familie waaruit hij kwam (hij was van een echte „theater-familie” atkomstig, waaruit Mme. Dugazon en de danseur Vestris beroemd zijn gebleven) belet was geworden zich die beschaving, algemeene ontwikkeling en tact eigen te maken, die hem geschikt deden zijn om in de hoogere kringen, aan het Hof, waarin hij geplaatst was, zich te bewegen. Openlijk geeft Napoleon echter als reden op, dat de leeftijd van Las Cases meer met den zijne overeenkwam en dat hij daarom diens gezelschap boven dat der anderen verkoos. Later kwam daarbij, dat Las Cases zich buiten de kleingeestige kibbelarijen en jaloerschheden, die rondom den Keizer krielden, hield. En ook de houding, die Las Cases tegenover den Keizer aannam, droeg daartoe bij, een houding, die men kan begrijpen, wanneer men den toon waarop het Mémorial is geschreven, vergelijkt met dien, waarin het Journal van Gourgaud is opgesteld.

In het eerste, alles ad majorem Imperatoris gloriam, alles om de figuur van den grooten Keizer te laten uitkomen, alles en alle zich groupeerend rondom Hèm alleen, de schrijver over zich zelf niet dan in hooge noodzakelijkheid sprekend en zich steeds zooveel mogelijk op den achtergrond houdend. In het Journal daarentegen is Gourgaud de hoofd-persoon! Waar hij over den