Napoleons laatste levensjaren

62    NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN te Franckfort a. Main, waar hij tot den dood van den Keizer bleef wonen. Dat egoïstische beweegredenen Las Cases er toe zouden hebben aangezet om te verzoeken met Napoleon te mogen meegaan en zijn mémoires te boek te stellen — een bewering van Fremeaux, die van hem zegt, dat hij zijn Mémoires zou hebben bijgehouden „pour la postérité et son trés grand profit personnel” — of dat. hij, door ijdelheids-motieven gedreven, namelijk, wijl, wanneer hij Napoleon in zijn verbanning volgde, zijn Mémoires schreef en in het licht gaf, zijn naam ten eeuwige dage met dien van Napoleon zou verbonden blijven (zooals Masson veronderstelt), zijn meeningen van allen grond ontbloot.

Las Cases had een zekere, zelfs een groote mate van ijdelheid, die uit zijn geheele loopbaan, uit zijn streven naar hooger, uit zijn moeite-doen om gewichtige ambten te vervullen en om vooruit te komen, blijkt. Doch dat die ijdelheid de drijfveer zou zijn geweest voor het besluit om bij zijn Keizer te blijven, is een veronderstelling, die niet verdedigd kan worden en die gemakkelijk kan worden weerlegd. Even goed als het beweren van Frémeaux zonder veel moeite kan worden te niet gedaan met argumenten, die men uit het Mémorial kan putten. Eerlijk en oprecht nu, is het Mémorial geschreven. Las Cases moge misschien later hier en daar iets aan het Mémorial hebben toegevoegd, dat hem door zijn behoefte naar breed-sprakigheid ot door zijn groote bewondering voor den Keizer is ingegeven, eerlijk en oprecht is hij er overal in en men kan er geen enkel argument uit putten, waaruit men zijn ijdelheid kan bewijzen. Om slechts een voorbeeld te noemen: waar hij gedwongen is zich zelf sprekend in te voeren, wat men uit den loop van de dialoog kan opmaken, of weergeeft wat hij zelf heeft gezegd, noemt hij zich zelf nooit, maar schrijft hij altijd „un de nous”. Dat doet niet iemand, die er op uit is, zich zelf op den voorgrond te plaatsen. Las Cases nu, wist noch vooraf, waarheen Napoleon zou gaan, noch hoeveel jaren deze buiten Frankrijk zou blijven. Indien hij wèl het plan had om een dagboek te gaan houden, dacht hij er toén zeker nog niet aan het later uit te geven. Alleen in het geval, dat hij met of zonder Napoleon in Frankrijk zou terugkeeren, zou hij er geldelijk voordeel van hebben getrokken, wanneer hij het Mémorial het licht zou doen zien. En ook alleen in dit geval en dat Napoleon zijn vroegere grootheid zou herkrijgen — waartoe echter de kansen zeer gering waren