Napoleons laatste levensjaren

NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN 55

Wanneer men het leven van Las Cases nagaat, kan het niet verwonderen, dat Napoleon zóó op zijn gezelschap en op zijn omgang gesteld was. Las Cases toch, was onder den invloed van twee beschavingen- oud geworden: van zijn opvoeding „ancien régime” had hij zijn algemeene ontwikkeling verkregen, die hij door het schrijven van zijn „Atlas” en door de studie, die hij gedwongen was geweest daarvoor te maken had vermeerderd. Zelfs Gourgaud — voordat hij door zijn jalousie werd meegesleept — moest dit erkennen! Napoleon vond die nauwkeurigheid in zijn kennis, zooals hij die steeds van de personen uit zijn omgeving verlangde en waardoor hij — ten gevolge van zijn gewoonte, om snel en achtereenvolgend zijn vragen te stellen, waarop hij een even snel en een betrouwbaar antwoord eischte — zijn eigen kennis met zekerheid kon vermeerderen, terwijl hij het eigenaardig cachet in hem voelde, dat zijn verkeer in geheel andere kringen — en juist in die kringen, waarin Napoleon zich nooit had bewogen en waaruit hij bij voorkeur menschen zocht om in zijn omgeving te hebben; aan wier oordeel hij zooveel hechtte en wiens beschaving en opvattingen hij op prijs stelde — dan waarin de omgeving van Napoleon gewoon was zich te bewegen, hem gegeven had. Daarbij bezat Las Cases de eigenschappen van den „homme du monde.” Zoowel Madame Bertrand als andere geven hoog op van zijn „don de la conversation,” waardoor zijn vertrek van St. Helena voor de eerste een waar gemis werd.

Een tweede opvoeding had hij door de administratieve functies ontvangen, die hij onder de regeering van Napoleon had vervuld; door de belangrijke zendingen, waarmee hij in dien tijd was belast geweest en waarover hij rapporten had moeten uitbrengen; door de verschillende ontwerpen en plannen, die men hem ter uitwerking had opgedragen o.a. over de réorgani-satie der marine en de verbetering van de vloot. En wat zijn karakter betreft, was hij een man van het einde der achttiende eeuw, een gevoels-mensch bij uitnemendheid! Het Memorial is vol van zijn gevoelsuitingen, die — zij mogen hier en daar bijna verloren gaan onder de rhetoriek en de conventioneele termen — er niet minder echt om zijn en die, niettegenstaande de wel eens zeer eigenaardige beeldspraak, die bij het lezen doet glimlachen en soms ongeduldig maakt, toch een bepaalde charme aan het dagboek geven. Daarbij was hij een coeur noble, getuige de wijze, waarop hij zijn geldelijke hulp aan anderen