Napoleons laatste levensjaren

NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN

immer-bezigende arbeid van zijn lichaam en zijn geest, sleepte hij anderen mee, hij zweepte ze op tot bijna even groote werkzaamheid, rustloos, altijd voort om nieuwe plannen te verwezenlijken, die op-visioenden in de wijd-grootsche ziening van zijn geniale blik.

Nu was alles veranderd, nu zou alles anders worden! Nu had hij noodig opgewekt en meegesleept te worden; nu voelde hij de behoefte, dat anderen hem zouden helpen de ledigheid der uren en de doelloosheid der dagen vol te maken; nu vroeg hij van anderen terug wat hij eens gegeven had, toen hij nog verkeerde in de breed-omvamende overtuiging van zijn levenskracht.

Hem dat te geven; hem de afleiding te verschaffen, die hij behoefde, om hem zijn bestaan dragelijk en aangenaam te maken; om hem — zonder slaafschheid of kruiperigheid — de illusie weer te geven en te doen behouden, dat zij een hofhouding rondom hem vormden, was alleen mogelijk, wanneer zij gezamenlijk — hun eigen persoonlijkheid achteraf stellend en zonder acht te geven op wat ieder voor zich wilde of wenschte — moeite deden om dit doel te bereiken.

Wanneer men nu nagaat, wie en wat zij waren, die vier mannen (de zoon van Las Cases was nog te jong om zijn gezelschap van groot gewicht te doen zijn,) die öf op eigen verzoek met hem meegingen, öf hem, om zoo te zeggen, dwongen zijn keuze op hen te laten vallen, dan komt men tot de overtuiging, dat niet alleen van een samenwerking geen sprake kon zijn, maar dat zij noodzakelijk met elkaar in botsing moesten komen, wijl de redenen, waarom zij hem vergezelden zoo verschillend waren en hun eigen belang zich daarin te veel liet gelden. Alleen Las Cases en Bertrand maakten een uitzondering!

Emmanuel Augustin Dieudonné, marquis de Las Cases, werd in 1766 uit een oud-adelijk Spaansch geslacht, dat „zijn kwartieren tot in de 11de eeuw kon opvoeren,” geboren. Een van zijn voorvaderen gedroeg zich, onder Henri de Bourgogne, in een gevecht tegen de Mooren, zóó dapper en drong zoodanig te midden van de vijanden door, dat hij bij zijn terugkeer uit den slag niets meer van de banier weerbracht dan de stok, waaraan nog slechts een dun strookje zijde was overgebleven. Tot belooning voor zijn moed, gaf Henri de Bourgogne — toen en voornamelijk door zijn hulp koning van Portugal geworden — hem de beschikking over alle bezittingen en huizen — „todas las casas”; van daar de naam — die men van af het slagveld kon overzien. Door andere bezittingen, die het later kocht en door relaties ten