Napoleons laatste levensjaren

NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN    51

ontkomen, was hij van plan om met Napoleon naar St. Helena te gaan. Maar noch aan hem, noch aan Lallemand, (dien Napoleon eveneens goed kende en die trouw en eerlijk, vol liefde en toewijding, gehoor wilde geven aan het verzoek van zijn keizer om bij hem te blijven) stond de Engelsche regeering toe, zich uit Europa te verwijderen, wijl zijn uitlevering, evenals die van Savary, door de Fransche regeering was verzocht. Ook Planat, de vroegere aide de camp van generaal Drouot, dien Napoleon wel niet zoo goed als Savary en Lallemand kende, maar van wien hij toch genoeg wist om zijn goede eigenschappen op zeer hoogen prijs te stellen, Planat, die zich had aangeboden om bij hem te blijven en dien hij gaarne bij zich zou hebben gehouden, die tot aan het einde voortdurend beproefde verlof te krijgen om naar St. Helena te mogen gaan, werd door de Engelsche regeering van de lijst geschrapt. De overige waren voor het meerendeel Napoleon onverschillig, zij waren hem onbekend en hij wist niets van hen af!

Van de vijf, die verlof hadden hem in zijn ballingschap te volgen (Napoleon kende de Montholon het minst; Gourgaud kende hij beter, maar wist daardoor tevens diens lastig humeur en diens eigenaardig moeilijk en jaloersch karakter), waren er maar twee, Las Cases en Bertrand — de eerste op eigen verzoek, terwijl hij Napoleon bijna absoluut onbekend was; de tweede op verzoek en op aanraden van den Keizer zelf — die niet om bijredenen, doch uitsluitend door liefde en toewijding gedreven, waarbij in Bertrand nog diens plichtbesef drong, met hem mee zijn gegaan. Het was dus, om zoo te zeggen, een greep in het duister, dat Napoleon hèn uitzocht om voortdurend rondom en met hem te zijn ? Wél was de taak, waartoe hij ze riep en die £ij op zich namen zwaar en moeilijk te vervullen. Behalve toch op Elba — en ook daar nog waren zijn dagen gevuld met audiënties, die hij verleende, of met bezoeken die hij ontving — had hij nooit de worsteling gekend zijn uren te moeten doorkomen of naar een middel te moeten zoeken om zijn tijd door te brengen. Zijn bestaan vloog om in de volheid der jachting van het werk, dat hem steeds wachtte en dat hij moest en wilde afdoen; zijn leven was o vervuld, zoodat hij tijd te kort kwam, door de altijd weerkomende nooit-eindigende militaire, politieke of burgerlijke verplichtingen waaraan hij wilde en moest voldoen. In luttele jaren toch heeft zijn genie het volbracht, waarvoor een gewoon mensch eeuwen zou noodig hebben! En in de onvermoeide,