Napoleons laatste levensjaren

146    NAPOLEONS LAATSTE LEVENSJAREN een voet, waarover iedereen, die met hem in aanraking kwam, zich verwonderde, wijl de bron van zijn inkomsten even geheimzinnig was als zijn persoonlijkheid, is hij in 1849 te Regens-burg gestorven. Hij heeft niets omtrent zijn verblijf op St.-Helena nagelaten en heeft te korten tijd het bestaan van Napoleon gekruist, dan dat hij van invloed op diens leven heeft kunnen zijn.

Louis Marchand, die al van jongs af de bewijzen van zijn toewijding had gegeven, bescheiden was en een verstandelijke ontwikkeling bezat boven het gemiddelde van lieden uit zijn stand, was eerste kamerdienaar en speciaal belast met de zorgen voor den Keizer. Hij was in 1811, op zijn negentiende jaar, in het Keizerlijk Huis gekomen, tegelijk met een aantal andere bedienden, die — evenals hij tot de kleine burgerstand behoorend — een zekere opvoeding hadden ontvangen en op wier zedelijk leven niets was aan te merken. Zijn moeder was „berceuse” van den Roi de Rome geweest en was eveneens vol toewijding voor ■al wat den Keizer betrof. In hetzelfde jaar dat hij aan ’s Keizers huis werd verbonden, volgde hij den Keizer naar Holland.

Toen hij in 1812 moest loten, had Mad. de Montesquiou, gouvernante des Enfants de France, moeite gedaan om hem van den dienst vrijgesteld te krijgen; de Keizer weigerde, maar betaalde uit zijn privé een remplapant voor hem. De Keizer kende hem toen nog niet; zijn functie was te nederig, dan dat hij gelegenheid had om zich te doen opmerken. Hij vergezelde den Keizer naar Dresden, en keerde van daar naar Parijs terug. Toen Napoleon te Fontainebleau afstand van de regeering deed en Constant en Roustam van hem waren weggeloopen, werd Marchand door den grand maréchal uitgekozen om Constant te vervangen, wijl Napoleon liever niet iemand uit het hooger bedienden-personeel had, die hij voor het meerendeel — al waren er eerlijke bij, die hem ten volle waren toegedaan — om verschillende reden niet vertrouwde. Een der voorname redenen, die er bij kwam, was dat de meeste met de verschillende takken van dienst verspreid waren en geen gelegenheid hadden om te Fontainebleau te komen.

Terwijl Marchands moeder den Roi de Rome naar Weenen vergezelde, ging hij met den Keizer naar Elba. Hier leerde de Keizer hem op prijs stellen om zijn ijver, zijn handigheid en bescheidenheid en behandelde hem geleidelijk meer en meer als zijn vertrouwde, wat Marchand nooit heeft beschaamd. Waar en in welke betrekking ook bij den Keizer, bleef hij steeds de-