Een ver-Urkte Israëliet

lie weergegeven wordt. Na verloop van tijd vestigt het gezin, dat dan nog drie personen telt, zich op Urk. Zij voelen zich hier thuis. De plaatselijke krant heet hen welkom en spreekt over een 'ver-Urkte Israëliet'. Uiteindelijk moet 'Japien' - zoals hij op Urk wordt genoemd - zich met zijn gezin op last van de Duitse bezetter in Amsterdam vestigen. Een initiatief van Urkers leidt tot een poging om de familie, die inmiddels naar Westerbork is gevoerd, vrij te krijgen van verdere deportatie. Deze poging - waarbij de Gereformeerde Kerk wordt ingeschakeld - blijft echter zonder resultaat. Wat rest is de vernietiging. De oudste zoon werd vermoord in Mauthausen, de oudste dochter met haar man in Auschwitz. Hier overleed ook de moeder van Israël Samuël en veel van de verdere verwanten. Hijzelf komt met zijn vrouw, hun jongste dochter, de schoondochter en vijf kleinkinderen om in het vernietigingskamp Sobibor. Zij allen werden vermoord, alleen vanwege het feit dat zij jood waren.³

De herinnering aan Japien en zijn vrouw en dochter bleef bewaard bij enkele ouderwordende Urkers, de familienaam Kropveld raakte al in vergetelheid. Dit feit is de reden dat hun namen op 27 april 1995 (Jom Hasjoa, 27 Nis 5755) worden toegevoegd aan het monument, dat sinds 1946 op Urk staat ter nagedachtenis aan de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog. Voor het oorspronkelijke plan om door middel van een klein monument de nagedachtenis van de joodse familie Kropveld te eren - het ontwerp van de kunstenaar Ralph Prins was reeds gereed -was niet voldoende draagkracht bij leden van het gemeentebestuur van Urk. Nu worden hun namen gegrift in de drempel van het oorlogsmonument. Na vijftig jaren.

Allen die hebben meegewerkt aan de uiteindelijke totstandkoming van dit boek, wil ik hartelijk dank zeggen.⁴ Speciale dank gaat uit naar de leden van het 'Comité gedenkteken Familie Israël Samuël Kropveld'⁵ dat ijverde voor een eigen monument voor deze familie. Ook wil ik Ralph Prins dank zeggen voor zijn creatieve inzet. Een bijzonder voorrecht was het de enige nog in leven zijnde zuster van Israël Samuël Kropveld te kunnen ontmoeten. Ook zij gaf nog menige inlichting over haar broer en zijn gezin. Aan mevrouw Keetje Stam-Kropveld (Beth Shalom, Amsterdam), draag ik dit boek op.

'Vergeetachtigheid leidt tot ballingschap, maar in het gedenken ligt het geheim van de verlossing'

Baal Shem Tov

Urk-Kampen, februari 1995 Jelle van Slooten

11