Een ver-Urkte Israëliet

groter. Met ingang van 2 mei 1942 wordt het dragen van de ster verplicht gesteld: een lap gele katoen met een Davidster. In de Davidster stond, zwart omlijnd, gedrukt het woord: "Jood". Joden moesten de ster op de bovenkleding op de linker borstzijde dragen. Vanaf 29 april werd de ster op de kantoren van de Joodse Raad in Amsterdam verkocht voor vier cent per stuk na inlevering van 1/4 textielpunt. De familie Kropveld moet de sterren uit Amsterdam betrekken.

Op een avond komt Jannetje even bij de familie Kropveld op bezoek. Als ze Lea ziet zitten met een jas op schoot vraagt ze aan haar wat ze aan het doen is. Ze antwoordt: "nou, kijk, ik moet er sterren met 'Jood' op naaien". Het gezin draagt de ster wanneer ze buitenshuis zijn. Lea vindt het maar niks. De Urkers zeggen: "Ach, dat hoeft toch niet!" Maar de controles blijven en de Duitsers zijn zichtbaar aanwezig op Urk. Als Lea met Willy op een zaterdag door de Raadhuisstraat (in de volksmond 'Torenstraat' genaamd) loopt, vraagt ze Willy of zij aan de rechterkant mag lopen. Willy haakt aan de linkerkant in en zo is de ster op Lea's jas even niet te zien. De meisjes begrijpen eigenlijk niet waarom Lea een ster moet dragen. Af en toe hebben ze het ook over jongens en over de liefde. Op een keer vraagt Willy aan Lea: "Zou je wel willen trouwen?" "Ja", antwoordt Lea, "maar dan wel met een jodenman".

Afscheidscadeau

In januari 1942 moeten de joden ondermeer de steden Zaandam en Hilversum verlaten. De meeste niet-Nederlandse joden, althans zij die door de Duitse wet statenloos waren verklaard, moeten rechtstreeks naar Westerbork vertrekken. Ze worden gedwongen hun bezit achter te laten.²² Begin mei moeten alle joden uit Noord-Holland zich in Amsterdam vestigen. Ook de Kropvelds moesten naar Amsterdam omdat Urk destijds tot de provincie Noord-Holland behoorde. Er kwam een gemeenteambtenaar aan de deur, met in zijn hand een papier. De familie Kropveld moet zich in Amsterdam vestigen: 'op last van de bezetter'... Er zijn Urkers geweest die de desbetreffende instanties hebben gewezen op het feit dat er drie joden op Urk wonen. Onduidelijk is of men hiervoor geld ontvangen heeft. Er zijn ook Urkers geweest die Japien bezwoeren niet weg te gaan: "Lot die bürgemeaster maar barsten", hebben zij gezegd.²³

Het kleine gezin is totaal ontredderd! Angst overstemt al hun vragen. Hun vrienden smeken Japien om onder te duiken, maar zijn antwoord

11